İnsanların yaşamı boyunca en sık etkilendiği enfeksiyon üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Üst solunum yolu enfeksiyonu denildiğinde bunun ayrımı yapılmalıdır. En sık görülen enfeksiyonlar akut viral rinit, akut faranjit, tonsillit, faranjit, otit ve sinüzittir. En sık rastlanan etkenler ise Rhinovirus (% 60), RSV, Koronavirüs, Influenza Virüsü, Parainfluenza Virüsü ve Adenovirüs’tür.
Risk faktörleri nelerdir?
Gribal enfeksiyonlar mevsim geçişlerinde, havaların soğuduğu ve nem miktarının düştüğü dönemlerde artar. Sonbahar mevsiminin sonlarında başlayıp ilkbahar aylarına kadar yaygın olarak etki eder. Bu dönemlerde kalabalık ve havalandırmanın iyi olmadığı kapalı alanların kullanımının artması, hastalığın sıklığını artıran önemli bir çevresel faktördür. Üç yaş altı kreşe giden, ağabeyi ya da ablası okula devam eden, alerjisi ya da astımı olan, bağışıklık sistemi bozukluğu bulunan ve kalabalık aile içinde yaşayan çocuklar daha büyük risk altındadır. Tüm bunların yanı sıra sigara dumanına maruz kalmak da (pasif içicilik) riski artıran bir diğer faktördür.
Çocuklarda Solunum Yolu Enfeksiyonlarının Belirtileri Nelerdir?
Genelde soğuk algınlığı ve griple karıştırılır. Soğuk algınlığında burun akıntısı, burun tıkanıklığı, hapşırma, boğaz bölgesinde rahatsızlık hissi, öksürük, kırgınlık meydana gelirken gripte ise eşlik eden yüksek ateş, kas ve eklem ağrısı, halsizlik, bulantı, kusma, gözlerden yanma ve kaşıntı vardır. Ateş genelde 3-5 gün sürer, akşamları daha fazla yükselir. Olguların çoğu kendiliğinden iyileşir. Tanı genellikle klinik olarak konur, laboratuvar testlerine gerek kalmaz.
1-5 yaş arasındaki her sağlıklı çocuk yılda sekize kadar sayıda soğuk algınlığı geçirebilir. Bu çocukların az bir kısmında sinüzit, orta kulak iltihabı, zatürre gibi hastalıklar gelişir. Gribal enfeksiyon başlangıcından yedi gün sonra çocukta hala ateş, koyu kıvamlı burun akıntısı, öksürük, kulak ağrısı varsa mutlaka hekime danışılmalıdır.
Bulaşmasını engellemek için ne yapılmalı?
Bulaşmayı engellemede en etkili yol çocuklara el yıkama alışkanlığının kazandırılmasıdır. Ayrıca enfeksiyon görüldüğünde çocuğun okul, kreş gibi kapalı ortamlarda sağlıklı kişilerle temasının azaltılması gerekir. Öksürük, aksırık esnasında etrafa saçılım olmaması için ağız ve burun mutlaka mendille kapatılmalıdır. Soğuk algınlığı öncesinde ve sırasında koruma amaçlı kullanılan ekinezya ve çinko preparatlarının faydalı olduğunu gösteren çalışmalar da bulunmaktadır.
Çocuklarda Solunum Yolu Enfeksiyonları Nasıl Tedavi Edilir?
Bu enfeksiyonlar viral kaynaklı olduğundan antibiyotik tedavisi hastalık sürecini etkilemez. Dolayısıyla gereksiz antibiyotik kullanımından kaçınılmalıdır. Gribal enfeksiyon tedavisinde ise hekim önerisiyle bazı durumlarda antiviral tedavi uygulanabilir. Yatak istirahati, sıvı alımının artırılması, ağrı kesici, ateş düşürücü şuruplar, solunumu rahatlatmak amacıyla burun pasajını açık tutmak üzere serum fizyolojik içeren damlalar kullanılabilir.
Çocuklarda yetişkinlerden farklı olarak burun tıkanıklığı beraberinde kulak enfeksiyonu ve sinüzite yol açabilir. Kullanılacak serum fizyolojik damlalar hem oluşacak tıkanıklığı açıp rahat bir uyku sağlar hem de muhtemel komplikasyonları önler.
Oluşan burun ve geniz akıntısı da gece öksürük ve sabah bulantısını beraberinde getirir. Balın öksürük sıklığını azalttığı klinik çalışmalarda gösterilmiştir. Sıvı alımı artırıldığında burun akıntısı ve balgamın kıvamı yumuşar, ateş ve terlemeyle kaybedilen sıvı açığı yerine konulur.
Solunum yollarının yeterli düzeyde nemlendirilmesi amacıyla kalorifer peteği üzerine su konulması, soğuk buhar nemlendiricilerinin kullanılması da önerilir. Çocuğun bulunduğu odanın nem oranı % 40-60, ısısı ise 21-25 derece arası olmalıdır. Böylelikle burun mukozasının kuruması engellenerek tıkanıklık azaltılır ve orta kulak enfeksiyonu ve sinüzit gibi olumsuz sonuçların önüne geçilebilir.
Son yıllarda yapılan pek çok çalışmada probiyotik kullanımının solunum yolları enfeksiyonu süresi ve şiddetini kısalttığı, böylelikle okul devamsızlığını azalttığı da bildirilmiştir.
Tedavide C vitamini kullanmak gerekir mi?
Yapılan çalışmalarda hastalık esnasında yoğun alınacak C vitaminin süreci etkilemediği gösterilmiştir. Aksine, düzenli ve dengeli beslenmeyle sağlanan sağlam bir savunma sistemi çocukları hastalıklara karşı dirençli kılacaktır. Soğuk algınlığı esnasında kullanılan dekonjestan ve antihistaminikler de yan etkileri nedeniyle önerilmemektedir.
Çocuklara grip aşısı yaptırmak gerekir mi?
Aşılama çocukların tamamına değil influenza yönünden riski yüksek olanlara yapılmalıdır.
Uzm. Dr. Neşe YAR
Egepol Hastanesi, İzmir’de tercih edilen, güvenilir ve saygın sağlık kurumlarındandır. Profesyonel kadrosu ve modern medikal ekipmanlarıyla hastalarına güvenilir tedavi seçenekleri sunar. Hasta bakımı ve takibinde de ön plana çıkan Egepol hastanesi, hasta odaklı yaklaşımı ve etik değerlere bağlılığı ile de tanınmaktadır. Sağlık sorunlarınıza çözüm bulmak ve uzman bir bakım almak için Egepol Hastanesi her zaman yanınızda. Size en iyi sağlık hizmetini sunmak için buradayız.