Addison Hastalığı Tedavisi
Adrenal yetmezliği olarak da bilinen Addison, toplumda nadir olarak görülen hastalıklardan biridir. Farklı yaş gruplarında ve cinsiyette görülebilme özelliği taşır. Genel itibarıyla hormonlarla ilgili bir rahatsızlık olduğundan dolayı tedavi edilmesi ve kişinin eski sağlığına dönmesi mümkündür.
Addison Hastalığı Nedir?
Vücudun belli hormonları üretememesi durumunda Addison hastalığını oluşabilmektedir. Hastalık, böbreklerin üstünde yer alan adrenal bezlerinin çalışmaması durumunda ortaya çıkar.
Addison hastalığı, kortizol ve aldosteron hormonlarının gereken değerin altına düşmesidir. Bu hastalıkla birlikte ortaya farklı komplikasyonlar da çıkabilmektedir. Özellikle fiziksel bir stres Addison krizine girmeye, yani gerektiği durumlarda yeteri kadar kortizol üretememeye neden olur.
Addison Hastalığı Nedenleri Nelerdir?
Addison hastalığı, çoğunlukla adrenal bezlerin zarar görmesi ve düzenli şekilde çalışamaması sonucunda meydana gelir. Bu duruma primer adrenal yetmezlik adı verilmektedir.
Vücuttaki bağışıklık sisteminin kendi kendine saldırması ve hormonları yok etmesi durumunda oluşur. Ayrıca Addison hastası olan kimselerde farklı bir otoimmün hastalık da görülebilmektedir. Adrenal bezlerin zarar görmesine neden olan diğer durumlarsa kanser, kanama veya tüberkülozdur.
Sekonder adrenal yetmezlik, dolaylı yoldan hormon üretememe durumudur. Hipofiz bezinden ACTH hormonunun yayılamaması adrenal hormonlara oluşma sinyalinin verilememesine neden olur.
Adrenal bezler sağlıklı durumda olsa bile uyarı alamadığından dolayı vücutta Addison hastalığı oluşabilmektedir. Semptomlar her iki durumda da benzer şekilde ilerlemektedir ancak sekonder durum sebebiyle hipoglisemi gelişme ihtimali daha yüksektir.
Addison Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Belirtileri zamana yayılarak görülen Addison hastalığı, çoğunlukla kısa sürede yorulma ve çok yorgun hissetme durumlarıyla ortaya çıkar. Bu durumu iştahın kesilmesine bağlı şekilde gerçekleşen kilo kaybı takip eder. Hastalarda görülebilen diğer Addison semptomları aşağıda yer almaktadır.
- Cilt renginin koyulaşması. (hiperpigmentasyon)
- Depresyon.
- Davranış bozuklukları.
- Kan şekerinin düşük olması. (hipoglisemi)
- Düşük tansiyon.
- Vücut tüylerinin dökülmesi. (özellikle kadınlarda)
- Cinsel sorunlar.
- Karın, kas ve eklem ağrıları.
- Mide bulantısı veya kusma.
- İshal.
- Aşırı sinirlilik hali.
- Çok fazla tuz tüketme ihtiyacı.
Akut adrenal yetmezlike semptomlar daha hızlı bir biçimde ortaya çıkabilmektedir. Bu duruma Addison krizi de denebilmektedir. Kriz esnasında yukarıdaki belirtilere ek olarak kişilerde bilinç azalması, deliryum, susuzluk, yüksek potasyum (hiperkalemi) ve düşük sodyum (hiponatremi) gibi durumlar görülebilmektedir. Bireylerin krizi kontrol altına alamaması durumunda acil yardım alması gerekebilir.
Addison Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Çoğunlukla düzenli ilaç kullanımı sayesinde hormon tedavisi yapılabilmektedir. Addison hastalığında da vücudun üretmekte zorlandığı hormonlar takviye edilerek kişilerin sağlığı korunmaya çalışır. Ancak ilaçlarla birlikte hastaların doktorların önerdiği miktarlarda tuz kullanması ve uygun bir diyet yapması gerekmektedir.
Vücudun stres altında olduğu, farklı bir rahatsızlığın yaşandığı ya da ameliyat geçirildiği zamanlarda dönemlik olarak ilaç dozlarında artışlar yapılabilmektedir. İlaç yutamayan bireyler için enjeksiyonla yapılan tedavi yöntemleri de mevcuttur. Acil durumlardaysa yaşanan Addison krizleri yalnızca enjeksiyon yardımıyla kontrol altına alınabilmektedir.
Addison Hastalığı Hangi Hormon Eksikliğinden Olur?
Addison hastalığı, adrenal bezlerin yetersiz çalışması nedeniyle ortaya çıkan bir hormonal bozukluktur. Adrenal bezler, vücudun üst kısmında bulunan iki küçük bezdir ve kortizol ve aldosteron gibi önemli hormonlar üretirler.
Bu hormonlar, vücudun su-tuz dengesi, kan şekeri düzenlemesi ve stres tepkileri gibi birçok fonksiyonunu kontrol ederler. Addison Hastalığı, adrenal bezlerin yeterli miktarda kortizol ve aldosteron üretememesi sonucu oluşur.
Addison hastalığı belirtileri arasında yorgunluk, halsizlik, kas zayıflığı, ciltte koyu renk değişiklikleri ve düşük kan basıncı yer alır. Bu belirtiler, adrenal bezlerin yetersiz kortizol ve aldosteron üretimine bağlıdır. Hastalığın nedeni genellikle otoimmün bir reaksiyon sonucu ortaya çıkar. Nadir durumlarda, enfeksiyonlar veya kanser gibi diğer faktörler adrenal bezlerin hasar görmesine neden olabilir.
Addison hastalığı, tedavi edilmediği takdirde ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Tedavi için genellikle hormon replasmanı uygulanır. Bu tedaviler, hastaların adrenal bezlerin ürettiği hormonları almasına yardımcı olur ve hastalığın belirtilerini kontrol altına alır. Addison Hastalığı tanısı konulduğunda, hastaların yaşamlarının geri kalanında hormonal düzenli takibi gerekebilir.
Addison Hastalığı Nasıl Önlenir?
Hormonal bir durum olduğundan dolayı Addison hastalığının önlenmesi söz konusu değildir. Fakat hastalıkla birlikte ortaya çıkan krizlerin azaltılması mümkündür.
Hastalığın ilerlememesi içinse ilk olarak erken tanı konulması ve doktorların uygun gördüğü tedavi yöntemlerine başlanması gerekir. Aşağıdaki konularda dikkatli olmak da Addison krizlerinin seyreltilmesine yardımcı olur:
- Kriz sırasında ne yapılacağını öğrenmek.
- Her zaman yedek ilaç taşımak.
- Yıllık kontrollerle hastalığın durumunu takip etmek.
- İlaçları düzenli bir biçimde kullanmak.
- Bağışıklık sistemini güçlendirmeye yönelik aktiviteler yapmak.
- Sağlıklı beslenmek.
- Farklı hastalıklarda Addison tanısına göre tedavi almak.
- Havalar sıcakken tuz kaybetmemeye özen göstermek.
