Elektroensefalografi (EEG)
Elektroensefalografi, beyindeki dalgaların elektriksel olarak incelenmesini sağlayan bir testtir. Test sırasında kafa derisine birkaç elektrot yerleştirilmektedir. Basit şekilde yapılabilen bu test sayesinde, nörolojik hastalıklara tanı konulabilmektedir. Nöbete neden olan epilepsi, EEG ile tespit edilebilen hastalıkların başında yer almaktadır.
EEG nedir, hangi durumlarda çekilir?
Bir EEG veya elektroensefalogram, kafa derisine yerleştirilen elektrotlar aracılığıyla beynin elektriksel aktivitesini ölçen bir testtir. Beyin dalgalarının modellerini kaydeden ve çeşitli nörolojik bozuklukların teşhis edilmesine yardımcı olabilen invaziv olmayan bir prosedürdür.
EEG’ler genellikle bir kişi nöbetler veya kafa karışıklığı, hafıza kaybı veya baş dönmesi gibi diğer anormal nörolojik semptomlar yaşadığında yapılır. Bu semptomlar, epilepsi, Alzheimer hastalığı veya multipl skleroz gibi altta yatan nörolojik durumları gösterebilir. EEG’ler, doktorların beyindeki anormal aktivitenin yerini ve türünü belirlemesine yardımcı olabilir, bu da tanı ve tedaviye yardımcı olabilir.
EEG’ler, özellikle ameliyat beyin veya sinir sistemini içerdiğinde, ameliyat sırasında beyin aktivitesini izlemek için de kullanılır. Cerrah, beyin dalgalarını izleyerek beynin normal şekilde çalışmasını sağlayabilir ve kritik alanların zarar görmesini önleyebilir.
Ek olarak, EEG’ler bazen araştırma çalışmalarında belirli görevler sırasında veya belirli uyaranlara yanıt olarak beyin aktivitesini araştırmak için kullanılır. Örneğin, EEG’ler farklı psikiyatrik bozuklukları olan kişilerin beyin aktivitelerini incelemek için kullanılır. Ayrıca, komadaki hastalarda da kullanılmaktadır.
EEG Neden Yapılır?
EEG, beyinsel fonksiyonların incelenmesi ve bazı hastalıkların teşhis edilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Bazı durumlarda test tanı dışında tedavi yöntemi olarak da kullanılabilmektedir. Koma halindeki bir kimsenin beyin ölümüne EEG kullanılarak karar verilmesi mümkündür. Travma sonrasında beyin hasarının ne durumda olduğuna da yine EEG sayesinde bakılabilmektedir.
Test hem yetişkinlere hem de çocuklara uygulanabilir. Çocuklara uygulanacak EEG testi uyanık halde yapılabileceği gibi uyku durumunda da yapılabilir. Beyin dalgaları yalnızca uyanıkken aktif değildir. Yani, kişi uyurken de beyin fonksiyonları ve tepkilerinin ölçülmesi mümkündür.
Uyku halinde EEG genelde bebekler ve küçük yaş grubundaki çocuklara uygulanmaktadır. Çocuklarda epilepsi, enfeksiyon ve felç gibi durumlar teste göre teşhis edilebilmektedir. Test anne karnındaki bebek açısından herhangi bir sakıncaya neden olmaz. Yani hamile kadınların da EGG yaptırması mümkündür.
EEG ile Hangi Hastalıklar Belirlenebilir?
Nörolojik hastalıkların büyük bir bölümü EEG ile tespit edilebilmektedir. Bu hastalıkların aşağıdaki gibi listelenmesi mümkündür.
- Epilepsi
- Kafa travmaları
- Beyin tümörleri
- Uyku apnesi ve benzeri uyku bozuklukları
- Felç
- Beyin iltihabı
- Creutzfeldt – Jacob Hastalığı
- Demansla seyreden hastalıklar
EEG gibi sebebi bilinmeyen bilinç kaybı, bayılma, nöbet ve benzeri semptomların tetikleyici faktörüne ulaşılması mümkündür.
EEG Test Çeşitleri Nelerdir?
- Rutin EEG: Test sırasında hastanın yanıp sönen ışığa bakması istenmektedir. Test sırasında olağan seyrinin dışında nefes alışverişi yapılarak beyin tepkileri incelenmektedir.
- Prolonged EEG: Epilepsi gibi nöbet halinde ilerleyen hastalıkların tespit edilebilmesi ve kontrol altında tutulması amacıyla yapılmaktadır.
- Ayaktan EEG: Uzun süreli bir test metodudur. Test süresi 1 ile 3 gün arasında değişiklik göstermektedir. İzleme ünitesi aracılığıyla ölçüm alınmakta olup günlük rutinin takip edilmesine imkan tanınmaktadır.
- Video EGG: Aynı zamanda EEG telemetri ve video EGG olarak isimlendirilmektedir. Nöbet ve atak durumunda beyin hareketlerinin izlenmesine olanak sağlamaktadır.
- Uyku EEG: Genelde bebek ve çocuklar için tercih edilmekte ve uyku esnasında uygulanmaktadır. Rutin EEG sonucundan istenen bilgi alınamazsa uyku EGG’si talep edilebilmektedir.
EEG Sonucu Ne Zaman Çıkar?
EEG, 20 – 40 dakika arasında sonuç verebilen bir ölçüm metodudur. Ancak uzun bir hazırlık süreci içerdiğinden testin tamamlanması toplamda birkaç saate kadar uzayabilir.
Ölçüm sırasında kafa bölgesinin ilgili alanlarına işaretleme yapılır ve elektrotlar buralara yapıştırılır. Bazen elektrot bölgesine krem sürülerek daha iyi sonuç alınması mümkün olmaktadır. Kafa derisine yapıştırılan elektrotlar sonrasında EGG cihazına takılmaktadır. Ölçüm için gereken hazırlıklar bunlar olup tamamlandıktan sonra çekime başlanır.
Testin içeriğine göre hastadan farklı şeylerle uğraşması istenebilir. Gözleri kapatmak, okuma yapmak, basit işlemleri hesaplamak; gözlem için istenen değişikliklerdir. Hasta zihinsel olarak aktifken kayıt almaya devam edilmektedir. Beyin dalgalarının ölçümü sırasında zaman zaman video kaydı da tutulmaktadır. Video kaydı, hastalıkların teşhis ve tedavisinde önemli rol üstlenmektedir. Ölçüm tamamlandıktan sonra kafa derisindeki elektrotlar çıkarılır.
Hastaya herhangi bir sakinleştirici verilmemesi durumunda test sonrasında günlük yaşama dönülmesi mümkün olmaktadır. Ancak işlemin sakinleştirici ile yapılması durumunda test sonrasında bir refakatçiye ihtiyaç duyulabilir. Hastanın kendine gelmesi için bir süre beklemesi gerekebilir. Bu şekilde yolculuk yapılması ya da direksiyon başına geçilmesiyse istenen bir durum değildir ve risk teşkil edebilir.
