Ensefalit (Beyin İltihabı) Tedavisi
Halk arasında beyin iltihabı olarak nitelendirilen ensefalit, beynin iltihaplanmasıdır. Bu hastalığın belirtileri kişiden kişiye değişmekle beraber, tamamen belirtisiz ilerlemesi de mümkündür. Tedavi oranı oldukça yüksek olan beyin iltihabının zamanında teşhis ve tedavi edilmesi son derece önemlidir.
Ensefalit Nedir?
Ensefalit, nörolojik disfonksiyonla meydana gelen virüs kaynaklı bir rahatsızlıktır. Beyinde hangi beynin etkilendiğine bağlı olarak hastalarda birbirinden farklı semptomların görülmesi mümkündür. Bu rahatsızlığın birincil ensefalit ve ikincil ensefalit olmak üzere iki çeşidi bulunmaktadır.
Birincil ensefalite neden olan virüs doğrudan beyne ulaşmaktadır. Bu virüs, beynin tek bir alanında yoğunlaşabileceği gibi organın tamamında da etki gösterebilir. Vücutta var olduğu halde aktif olmayan bir virüse bağlı olarak da birincil ensefalit gerçekleşme ihtimali bulunmaktadır. İkincil ensefalit, bağışıklık sisteminin kendi vücut hücrelerine saldırmasıyla ortaya çıkmaktadır. Her iki durum cinsiyetten bağımsız olarak insanlarda meydana gelebilir. Ancak bazı durumlarda beyin iltihabı riski artmaktadır.
Küçük yaş grubundaki çocuklar ve yaşlılar beyin iltihabı açısından risk faktörü olarak kabul edilirler. Bağışıklık sistemi baskılanan kimseler de (hamileler, kemoterapi alanlar, vb.) ensefalit açısından risk altındadır. Yapılan araştırmalar, bu hastalığın sivrisinek ve kene tarzı böceklerin çok olduğu bölgelerde daha yaygın olduğuna işaret etmektedir.
Ensefalit Nedenleri Nelerdir?
- Herpes Simpleks Virüsü: Ağız çevresinde meydana gelen uçuklarla tanınan bu virüs, viral ensefalitin en yaygın sebebi olarak gösterilebilir. Herpes vücutta ateş kabarcıkları şeklinde ortaya çıkmaktadır.
- Sivrisinekler tarafından taşınan virüsler: Bu virüslerle temasın yalnızca birkaç gün sonrasında beyin iltihabı belirtileri ortaya çıkabilir.
- Enterovirüsler: Gribe benzer şikayetlerle meydana gelirler. Bunun yanında gözlerde kızarıklık, şişlik, enflamasyon ve karın ağrısına da neden olurlar.
- Kene kaynaklı taşınan virüsler: Enfekte bir kenenin bireyi ısırmasıyla vücuda geçerler. Bir hafta sonra enfeksiyonun ilk belirtileri gözlenmeye başlar.
- Çocukluk döneminde görülen enfeksiyonlar: İkincil ensefalitenin temel sebebidir. Kabakulak, kızamık ve kızamıkçık gibi çocuk hastalıklarıyla tetiklenir. Yapılan aşılamalar başarılı sonuç vermiş olup, ikincil ensefalite vakalarında büyük oranda düşüş görülmüştür.
Ensefalit (Beyin İltihabı) Belirtileri
Ensefalit belirtilerinin en yaygın özelliği aniden ortaya çıkmasıdır. Hatta beyin iltihabı gelişen çocuklarda belirtilerin griple karıştırılması da sık karşılaşılan bir durumdur. Ensefelit kaynaklı olarak vücutta gözlenen bazı belirtiler aşağıdaki gibidir.
- Yüksek ateş
- Baş ağrısı
- Kas ve eklem ağrısı
- Halsizlik, güçsüz hissetme
- Halüsinasyon görme
- Ajitasyon
- Konuşma ve işitme problemleri
- Işığa karşı hassasiyet
- Bilinç kaybı ve koma
- Nöbet
- His kaybı
Yukarıda yer alan belirtilerin gözlenmesi durumunda uzman bir hekime danışılmalıdır. Hastada halüsinasyon görme, his kaybı, nöbet ve bilinç kaybı gibi büyük komplikasyonlar ortaya çıkarsa çocuk ya da yetişkin olması fark etmeksizin en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir.
Tedavi Yöntemleri
Ensefalit tanısı koymak için hekim tarafından hasta şikayetleri dinlenmekte ve şu testler istenmektedir: MRI ya da BT, Spinal Musluk, İdrar tahlili, EEG ve beyin biyopsisi. Hastaya tanı konmasının ardından genellikle yatış verilmektedir. Beyin iltihabıyla meydana gelen komplikasyonlar yaşamsal risk barındırabileceğinden tedavinin hastane ortamında gerçekleştirilmesi önemlidir. Burada elektrolit sıvı dengesi sağlanır, eğer nöbet varsa bu durum kontrol altına alınır ve yüksek ateşin düşürülmesi sağlanır.
Şiddetli seyreden rahatsızlık durumunda hastaya verilebilecek tedavi yöntemleri; solunum desteği, anti-enflamatuar ve antikonvülzan ilaçlardır. Düzenli takiple belirtiler birkaç gün içerisinde hafiflemeye başlar. Daha hafif seyreden hastalık durumunda hastalara yatak istirahati tavsiye edilir. Bol sıvı almaları yönünde uyarı yapılır. Bu noktada ihtiyaç halinde anti-enflamatuar ilaçlara ve hafif ağrı kesicilere başvurulması da mümkündür.
Beyin İltihabı Kalıcı Hasar Bırakır Mı?
Nöroinflamasyon olarak da bilinen beyin iltihabı, beyindeki hasara veya enfeksiyona yanıt olarak bağışıklık hücrelerinin aktivasyonunu içeren karmaşık bir süreçtir. Enflamasyon, vücudun zararlı uyaranlara karşı savaşmasına yardımcı olan doğal bir savunma mekanizması olsa da aşırı veya uzun süreli iltihaplanma beyin sağlığına zarar verebilir.
Beyin iltihabının, özellikle tedavi edilmezse kalıcı hasara neden olabileceğine dair artan kanıtlar var. Kronik inflamasyon, Alzheimer ve Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıkların yanı sıra depresyon ve anksiyete gibi zihinsel sağlık bozukluklarının gelişimi ile ilişkilendirilmiştir. Bunun nedeni, iltihaplanmanın beyin hücrelerinin ölümüne yol açabilmesi ve ruh halini ve bilişi düzenleyen nörotransmitterlerin hassas dengesini bozabilmesidir.
Ayrıca beyin iltihabı, beynin yapısında ve işlevinde uzun vadeli değişikliklere de neden olabilir. Çalışmalar, kronik inflamasyonun beyne giren ve çıkan besinlerin ve toksinlerin akışını düzenlemekten sorumlu olan kan-beyin bariyerine zarar verebileceğini göstermiştir. Bu, beyinde iltihaplanmayı daha da şiddetlendirebilecek ve beyin hasarına katkıda bulunabilecek zararlı maddelerin birikmesine yol açabilir.
