Hipotiroidi Tedavisi
Tiroid bezi, vücuttaki hormonların salgılanmasında aktif rol üstlenmektedir. Bu yapının gereğinden az veya çok çalışması durumunda çeşitli hastalıklarla karşılaşılması mümkündür. Hipotiroidi de sık rastlanılan bir tiroid bezi rahatsızlığıdır.
Hipotiroidi Nedir?
Hipotiroidi, tiroid bezinin olması gerekenden daha az çalışması durumudur. Hipotiroidi nedeniyle hormon salgılanması azalır ve metabolik faaliyetler negatif etkilenir. Hastalarda zamanla şiddeti artan; halsizlik, dökülme ve yorgunluk şikayetleri görülür.
Tedaviye başlanmadığı takdirde sesin kısılması ve hipotiroide bağlı kilo alımı da gerçekleşebilir. Belirtilerin görüldüğü andan itibaren hastanın uzman bir hekime başvurması gerekmektedir. Tiroid fonksiyonlarının ölçülmesini takiben tedavi sürecine başlanabilir. Hastanın şikayetleri de hızlı biçimde iyileşme evresine girer.
Hipotiroidi Nedenleri Nelerdir?
Hipotiroidi genelde otoimmün hastalıklardan biri olan Hashimato nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Önceden fark edilmesi ve önlenmesi mümkün değildir. Bağışıklık sisteminin, tiroid bezini yabancı algılayarak saldırmasıyla oluşur. Hastalığın ortaya çıkma nedeni Hashimato dışındaki faktörlere de dayandırılabilir. Bunlardan bazıları şöyledir:
- Vücutta otoimmün hastalıklardan bir ya da birden fazlasının bulunması
- Beyinde yer alan hipofiz bezinde sorun oluşması
- Radyasyona maruz kalmak
- Doğuştan gelen hipotiroidi
- Radyoaktif iyot tedavisi almak
- Aile öyküsünde hastalık varlığı
Hipotiroidi Belirtileri Nelerdir?
Hipotiroidi durumunda tiroid bezi az çalışır. Dolayısıyla da vücuttaki hormon üretimi bu durumdan negatif etkilenir. Tiroid bezinin gereğinden az çalışması vücutta aşağıdaki belirtilerin oluşmasına neden olur.
- Sinirli ve depresif davranışlar
- El ve ayaklarda ödem ve şişkinlik
- Dikkat dağınıklığı, unutkanlık
- Çabuk yorulma ve geçmeyen halsizlik
- Ergenliğe girişin gecikmesi
- Ses boğukluğu ve dilde büyüme
- Anormal iştah artışı ve buna bağlı kilo alımı
- Kabızlık
- Menstrüasyon döngüsünün bozulması
Tanı Yöntemleri
Hipotiroidi, hormon düzeylerinin yer aldığı basit bir kan tahliliyle tespit edilebilir. Bunun için hekim tarafından istenen testin adı “Tiroid Fonksiyon Testi” olarak geçmektedir. Test sonucunda T4 ve TSH değerleri incelenmektedir.
Tanısı konan hastalarda kandaki TSH değeri yüksekken; T4 değeri beklenenden çok düşüktür. Bazı test sonuçlarında TSH yüksek çıkmasına karşın, T4 istenildiği gibi çıkabilir. Bu durumda hastaya hipotiroidi tanısı konmaz. Ancak hasta hipotiroidi açısından yüksek riskli olarak değerlendirilir.
Hipotiroidi ihtimaliyle takip edilen hastalarda, elle fiziki muayene de yapılmaktadır. Muayenede boyun bölgesinde nodül olup olmadığı araştırılmaktadır. 2 cm ve üzerindeki nodüller için iğne biyopsisi yardımıyla kanser teşhisi konulmaktadır. Hastadaki nodül varlığı her zaman kanserleşme riski taşımaz. Kesin tanı konulana ve nodül kötü huylu olarak nitelendirilene kadar panik yapılmasına gerek yoktur.
Hipotiroidi Nasıl Tedavi Edilir?
Hipotiroidi, tedavisi bulunan bir hastalık türüdür. Ancak hastalığın tedavisi kısa sürede tamamlanamaz, ömür boyu devam ettirilmesi gerekir. İlaç tedavisiyle hastaya dışarıdan T4 hormonu takviyesi yapılmaktadır. İlaç kullanılmaya başladıktan 2 hafta sonra etkisini gösterir ve hipotiroidinin belirtileri hızlıca iyileşmeye başlar.
İlaç dozu, hastaya düzenli tahlil yapılması ve uzman hekim takibi sonucunda aralıklarla artırılmaktadır. Tedavinin ilk aşamasında hastanın ayda bir kez kontrole gelmesi beklenir. Ancak hormon seviyelerinin düzelmeye başlamasıyla bu aralık genişler ve önce altı ayda bire, ardından da yılda bire çekilir. Hipotiroidi hastasının yaşlı ya da hamile olması durumunda daha hassas bir tedavi sürecine girilmektedir.
Diğer hastalıklarda olduğu gibi hipotiroidi de ciddiye alınmalı ve hastalığın tedavisi kesinlikle aksatılmamalıdır. Hormonlar ve dolaylı olarak vücuttaki metabolik olayları etkileyen hipotiroidi ölümcül tablolara neden olabilir. Kalp yetmezliği, damar sertliği ve pıhtı oluşumu gibi riskli durumlarla karşı karşıya gelmemek için hipotiroidi hastalığına karşı bilinçli davranılması son derece önem arz etmektedir.
Hipotiroidi Olan Ne Yememeli?
Hipotiroidi, tiroid bezi yeterince hormon üretmediğinde ortaya çıkan bir durumdur. Bu durumda metabolizma yavaşlar, kilo alımı, yorgunluk, cilt kuruluğu, saç dökülmesi gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Hipotiroidi tedavisinde tiroit hormonu replasman tedavisi uygulanır. Bununla birlikte, diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri de tedavinin bir parçasıdır.
Hipotiroidi olanlar, yeterli miktarda iyot alımına dikkat etmelidir. İyot, tiroid hormonu üretimi için gereklidir. Ancak, aşırı miktarda iyot tüketmek de hipotiroidi semptomlarını artırabilir. Bu nedenle, yüksek iyot içeren yiyeceklerin tüketimi sınırlanmalıdır. Deniz ürünleri, yosun, soya fasulyesi gibi yiyecekler iyot içerir ve dikkatli tüketilmelidir.
Hipotiroidi hastalarının diyetlerinde ayrıca kalsiyum ve demir gibi mineraller de önemlidir. Bu minerallerin eksikliği, tiroid fonksiyonunu olumsuz etkileyebilir. Yeşil yapraklı sebzeler, kuru yemişler, süt ürünleri kalsiyum açısından zengin kaynaklardır.
Kırmızı et, karaciğer, yumurta ve tahıllar ise demir açısından zengindir. Ancak, bazı yiyecekler de tiroid hormonu emilimini azaltabilir. Bu nedenle, hipotiroidi hastaları, diyetlerindeki demir ve kalsiyum kaynaklarını doktorlarıyla konuşarak belirlemelidir.
