İnme (Felç)

İnme, 35 yaş grubunda 100.000 kişide 30 – 120 sıklığında görülürken 65 yaş üzerinde 670 – 970 sıklığında görülür. 55 yaşından sonraki her yaşta bireyin inme riski iki kat fazla hale gelmektedir. Hastalık sonucunda meydana çıkan fonksiyonlar kalıcı ya da geçici olabilir. Ayrıca farklı bölgelere inme inebileceği için hastalığın şiddetleri farklılık gösterebilmektedir.

İnme (Felç) Nedir?

Felç, beynin bir bölümüne yeterli ya da hiç kan gitmemesi durumunda ortaya çıkmaktadır. Beyin dokusu beslenemediğinden dolayı fonksiyonlar doğru şekilde çalışmaz. Belirli bulgulara sahip olduğundan karakterize edilmiştir ve diğer hastalıklardan kolayca ayırt edilebilmektedir. 24 saat veya daha uzun sürebilme özelliği bulunduğu gibi ölümle sonuçlanabilir. Türkiye’de ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer almaktadır.

İnme inen kimseler vücut kaslarını hareket ettiremez. Bu durum yalnızca bir bölgede meydana gelebileceği gibi tüm vücudu etkisi altına alabilir. Son yıllarda bu hastalıkla ilgili önemli ilerlemeler yapılmış olsa da hala inmeden dolayı hayatını kaybeden veya eski sağlığına kavuşamayan pek çok insan bulunmaktadır. Fakat risk faktörleri, inmenin %90 oranında önlenebilir bir hastalık olduğunu kanıtlamaktadır.

İnme (Felç) Nedenleri Nelerdir?

Damarlarda görülen anormal durumun sonucunda inme görülmekte, inmeler iki ayrı kategoride incelenmeye alınmaktadır. Bazı hastalarda kalıcı belirtiler oluşmasa da geçici istemik atak olarak adlandırılan durum yaşanır. Kan akışında kesinti olduğundan dolayı kısa sürede belirti gösterilmektedir. İnmeye neden olan diğer bir durum hemorajik inmedir. Beyinde bulunan kan damarlarından biri sızıntı yaptığında ya da patladığında ortaya çıkar.

Hemorajik inme faktörleri arasında yüksek tansiyon, kan sulandırıcı ilaç tedavisi ve damarlarda meydana gelen şişlik yer alır. Ayrıca travmalar, protein eksikliği dolayısıyla zayıflayan damarlar, kanamaya neden olan bazı durumlar ve arteriyovenöz malformasyon etkilidir. Çoğunlukla diyabet, uyku apnesi, sigara ve uyuşturucu madde kullanımı inme riskini arttırmaktadır. Son dönemlerde yaşanmakta olan kovid-19 enfeksiyonu da bireyde inme yaşanmasına neden olabilmektedir.

İnme (Felç) Belirtileri Nelerdir?

Felç, yalnızca fizik muayenesinde bile tanı koyulabilen bir hastalıktır. Belirtiler başlar başlamaz müdahale edilmesi kişinin can sağlığını korumak adına oldukça önemlidir. Çoğunlukla uyuşukluk hissiyle ortaya çıkan bu durum, aşağıdaki belirtilerle ve karıncalanma hissinin devam etmesiyle birlikte görülür.

  • Konuşmakta ve anlamakta zorlanmak
  • Yüz, kol, bacak bölgelerinde uyuşma – felç olma
  • Koordinasyon kaybı
  • Ani baş dönmesi
  • Kusma
  • Bilinç bulanıklığı
  • Görme sorunları
  • Baş ağrısı
  • Yürümekte zorlanmak ve denge kuramamak

Bir kimsenin felç geçirdiğinden şüpheleniyorsa bazı yöntemlerle durumun erkenden fark edilmesi mümkündür. Yüzün bir tarafında sarkma olması, iki kolun aynı anda kaldırılamaması, basit bir cümlenin tekrar edilememesi felç göstergesidir. İnme için her bir saniye bile çok önemli olduğundan dolayı ilk fırsatta acil servis aranmalı ya da hastaya müdahale edilmelidir.

İnme (Felç) Tanı ve Tedavisi

Hastanın geçirdiği felcin detaylarını ve türünü anlamak amacıyla çeşitli testlerden yardım alınmaktadır. Fiziksel muayene ve kan testi, her türlü vakada istenen rutin tanı yöntemleridir. Felç durumunda bunlara ek olarak; CT (bilgisayarlı tomografi), MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme), Karotis Ultrasonu, Serebral Anjiyogram ve Ekokardiyogram kullanılmaktadır. Tanı sonrasında felcin tedavisine karar verilmektedir. Bu tedavi seçenekleri aşağıdaki gibidir:

  • Acil ilaç desteği: Felcin başladığı ilk 5 saatte verilir. Hızlı ilaç desteği ile ölüm oranı düşürülebilir.
  • Endovasküler Prosedürler: Tıkalı damarın tedavi edilmesidir.
  • Direk beyne verilen ilaçlar: Kasıklardan girilerek Tpa felçli alana yerleştirilir.
  • Stent toplayıcı yardımıyla pıhtının alınması: Kan damarlarındaki pıhtının alınmasıdır.
  • Karotid endarterektomi: Karotis arteri tıkayan plak alınır.
  • Anjiyoplasti ve stentler