Koroner Arter Hastalığı
Koroner arter, kalbi beslemeye yardımcı olan atardamarlara verilen genel isimdir. Kalp, bütün vücudu beslemek için kanı aorta (bütün vücudu besleyen ana atar damar) pompaladığında ilk önce koroner arterler aracılığı ile kendini besler.
Koroner arter hastalığı ise kalbi besleyen koroner damarların tıkanması ya da daralması sonucunda kalp kasının beslenememesi sonucunda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Kalbi besleyen ana koroner damarlar, sol ön inen arter, sağ koroner arterler ve sol sirkümflex arterdir.
Koroner Arter Hastalığı Nedir?
Koroner arter hastalığı ülkemizde ve tüm dünyada oldukça sık görülen bir ölüm sebebidir. Koroner arter hastalığı bazı hastalarda direkt kalp krizi şeklinde görülmesine rağmen pek çok kişide kalp krizi olmadan da erken teşhis edilebilir.
Koroner Arter Hastalığı Risk Faktörleri Nelerdir?
Koroner arter hastalığının pek çok risk faktörü vardır. Bunların bir bölümü, engellenemeyen ve değiştirilemeyen risk faktörleriyken bir kısmı önlenebilir.
Değiştirilemeyen risk faktörleri içinde ailede koroner arter hastalığı olması, yaşlanma ve genetik faktörler yer alır. Diğer risk faktörleri ise bir bölümü tamamen düzeltebildiğimiz ve bir kısmını da kontrol altına alabildiğimiz faktörlerdir. Alkol ve sigara kullanımı, hipertansiyon, stres, aşırı kilolu olmak (obezite), sedanter (hareketsiz) yaşam, kolesterol ve şeker hastalığı (diyabet) yüksekliği, bu faktörlerin başlıcalarıdır.
Koroner Arter Hastalığı Nasıl Meydana Gelir?
Doğumla birlikte damarlarda sertleşme (plaka oluşumu) görülmeye başlar. Damarın iç çeperinde görülen kolesterol birikimi de bunun en önemli nedenidir.
Zamanla damar çeperlerine kolesterol birikimi sonucunda damarlar sertleşir ve damar sertliği adı verilen durum meydana gelir. Bu duruma, ateroskleroz denir. Damarların dış katmanları, güçlü kas tabakaları ile çevrili olduğu için damar sertliği damarın iç yüzeyine doğru gelişir.
Aynı zamanda damarlar zaman içinde daralır ve yeteri kadar kan akışına izin vermez. Bazı durumlarda hafif daralmış olan damarlar, ani yoğun stres, heyecan, üzüntü gibi durumlarda da plak çatlamasına neden olarak kalp krizlerine yol açabilir.
Koroner Arter Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Koroner arter hastalığının başlıca belirtileri, damar daralması ya da tıkanması artıkça görülmeye başlar. Ama hastalarda görülen belirtiler, her zaman aynı olmayabilir. Koroner arter hastalığının şiddeti ve bulguları genellikle kişiden kişiye göre değişiklik gösterir.
Bazı insanlarda hastalık herhangi bir belirti vermeden kalp krizi ile bulgu vermesine rağmen genellikle damarlarda daralma (sertleşme) artıkça bulgular da ortaya çıkmaya ve giderek de artmaya başlar. Damarlar daraldıkça kan akışı da zamanla azalacağı için kalbin beslenmesi de bozulmaya başlar.
Kalbin beslenmesi düzeyi bozuldukça; merdiven çıkma, çabuk yorulma, yürüme ve efor gerektiren işlerde göğüs ağrısı ve nefes darlığı görülmeye başlar. Göğüs ağrısı genellikle sol kola vurduğu gibi çeneye ya da boyna yayılabilir. Kalbin alt duvarı, mide ile komşu olması nedeni ile bölgeyi besleyen damarın tıkanması ve daralması da mide ağrısı ya da yanması gibi bir belirti verebilir.
Kalbin arka tarafını besleyen damarın daralması, sırtta ağrı ile birlikte kendini gösterebilir. Göğüs ağrısı yüksek efor ile artar ve istirahat ettikçe azalır. Bu bulgulara benzeyen şikayetleri olan kişilerin acilen bir kardiyoloji doktoruna başvurması tavsiye edilir.
