Psoriasis (Sedef Hastalığı) Tedavisi
Kronik bir cilt rahatsızlığı olan psoriasis, sedef hastalığı olarak da adlandırılmaktadır. Toplumda her 4 kişiden birinde bu rahatsızlık görülmektedir. Genellikle erken yetişkinlik döneminde ortaya çıkmaktadır ve ileri boyutta vücudun büyük bir bölümünü kaplayabilmektedir. Zaman zaman iyileşmesi ve yeniden başlaması mümkün olsa da kalıcı bir tedavisi henüz bulunamamıştır.
Sedef Hastalığı Kimlerde Olur?
Bir bireyde sedef hastalığının oluşmasının iki farklı nedeni vardır. İlk neden, genetik faktörlerdir ve bu hastalar doğdukları andan itibaren sedef hastası olma ihtimali taşırlar. Diğer nedense yaşam koşulları gereği aşırı stresli olmak ve stresi atamamaktır. Kişinin stresini baskılayamaması dolayısıyla sedefe yakalanması mümkündür.
Sedef hastası bireylerin çocukları çekinik gene sahip olabilecekleri için bazen kuşak atlama durumu görülür. Bu nedenle büyük atalardan, ebeveynlerde görülmemesine rağmen, torunlara sedef geçmesi olasıdır.
Sedef Hastalığı Nedenleri Nelerdir?
Yapılan çalışmalar, sedef hastalığının ortaya çıkmasına neden olan durumu henüz kanıtlayamamıştır. Hastalığın birden fazla duruma bağlı olarak oluştuğu düşünülmektedir.
Normal ciltlerde 10 – 30 gün arası olan yenilenme, sedef hastalarında 3 – 4 günde bir gerçekleşmektedir. Bu kadar sık değişim yaşanması da deriyi olumsuz etkilemekte ve sedef oluşmasına neden olmaktadır. Ayrıca sedefin ataklar halinde kendini göstermesine neden olan tetikleyici faktörlerden bazıları aşağıda yer almaktadır.
- Kesik ve sıyrıklar
- Cerrahi operasyonlar
- Stres
- Strep enfeksiyonları
- Bipolar bozuklukta kullanılan lityum
- Bazı ilaçların yan etkileri
- Aşırı alkol kullanımı
- Nikotin bağımlılığı
- Soğuk havalar
- Böcek ısırıkları
- Koebner fenomeni
Psoriasis Hangi Vitamin Eksikliğinde Görülür?
Psoriasis, inflamatuar bir cilt hastalığıdır ve cildin hızlı bir şekilde yenilenmesine neden olan bir otoimmün bozukluktur. Bu hastalıkta cilt hücreleri normalden çok daha hızlı bir şekilde yenilenir ve bu da ciltte kızarıklık, pullanma ve kaşıntıya neden olur. Bununla birlikte, psoriasisin spesifik bir vitamin eksikliği ile ilişkisi bulunmamaktadır.
Bazı çalışmalar psoriasis hastalarının D vitamini eksikliği yaşadığını göstermektedir. D vitamini, cildin sağlıklı bir şekilde büyümesi ve gelişmesi için önemlidir ve ayrıca bağışıklık sistemi sağlığı üzerinde de etkilidir. Bu nedenle, D vitamini eksikliği olan psoriasis hastaları, D vitamini takviyeleri veya güneş ışığına maruz kalma yoluyla D vitamini seviyelerini artırmalıdır.
Psoriasis tedavisi kişinin belirli ihtiyaçlarına ve semptomlarına bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle, psoriasis hastaları vitamin eksikliklerini belirlemek için bir sağlık uzmanına başvurmalı ve uygun tedavileri almaları için tavsiyelerini takip etmelidirler.
Psoriasis hastalarının sağlıklı bir yaşam sürdürmeleri, sigara içmemeleri ve stresi azaltmaları da önemlidir. Bu faktörler, semptomların şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir.
Sedef Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Farklı türleri bulunduğundan dolayı her sedef hastası aynı semptomları göstermemektedir. En yaygın türü plak tipi sedeftir ve bu hastalığa sahip olan kişilerin cildinde kırmızı lekeler ve gri renkli pullar oluşmaktadır. Kaşıntılı ve ağrılı bir sedef çeşidi olan plak tipi, lekelerin birleşerek büyümesi dolayısıyla vücudun geniş bir bölümünde oluşabilmektedir.
Avuç içi, ayak tabanı gibi yerlerde görülen sedef tipi püstüler sedeftir. Çoğunlukla oluşan kabartıların içi beyaz ya da sarı renkli sıvılarla doludur ancak bu sıvılar iltihap değildir. Küçük püstüllerle, kızarık ve pullu cilt görünümüyle diğer türlerinden ayırt edilebilmektedir.
Genç ve yetişkinlerde başlayan sedef türü damlacık tarzı veya gutat sedef olarak adlandırılmaktadır. Çoğunlukla gövde ve uvuzlarda oluşmakta, küçük kırmızı lekelerle kendini göstermektedir. Bu türün tetikleyicisi çoğunlukla solunum yolu hastalıkları ya da ilaçların gösterdiği yan etkilerdir.
Ters yerleşimli ya da inverse sedef olarak bilinen sedef türünün oluştuğu yerler koltuk altı, kasık, göğüs altı gibi sıkışık yerlerdir. Parlak kırmızı bir görünüme sahip olduğu için diğer türlerden farklı belirtileri vardır.
Eritrodermik sedefteyse cilt yanmış gibi kızarmakta ve pullar tabakalar halinde dökülmektedir. Bu hastalık türünün hemen tedavi edilmemesi ciltte daha ciddi sorunlara yol açabilmektedir.
Sedef Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Sedef, diğer cilt hastalıklarına göre daha kolay şekilde ayırt edilebilmektedir. Bu nedenle dermatologlar fizik muayene sırasında teşhis koyabilmektedir. Ancak sedefin hangi türü olduğunun bilinmesi için biyopsi yapılması oldukça önemlidir.
Çıkan sonuçlara, hastanın öyküsüne ve hastalığın ilerleyiş durumuna göre en uygun tedaviye hemen başlanır. Nadiren de olsa sedef hastalığı parapsoriasisle karıştırılabileceği için biyopsi yapılması daha doğru olur.
Sedef Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Kronik bir hastalık olduğundan dolayı sedefin kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Ancak cilt hücrelerinin büyümesini yavaşlatan ve kaşıntı gibi durumları engelleyen tedavi seçenekleri vardır. Belirtiler azaltıldığından dolayı sedef hastaları kendi yaşamlarına dönebilmektedir. Daha ağır ve şiddetli ilerlediği durumlardaysa UV ışınları verilerek hastalığın kontrol altında tutulması amaçlanır.
