Vücuttaki vitamin ve mineral dengesinin sağlanması, özellikle çocuk sağlığı açısından önemli bir konudur. Bazı vitamin gruplarındaki eksik değerler nedeniyle çeşitli sağlık sorunlarıyla karşılaşılabilir. Raşitizm de bu şekilde ortaya çıkan bir rahatsızlık türüdür.

Raşitizm Nedir?

Raşitizm, çocuklarda uzun süreli D vitamini eksikliğiyle kendini gösteren bir rahatsızlık türüdür. D vitamini vücuttaki kalsiyum ve fosfor tutulumunu sağlayarak kemik yapısının korunmasını sağlar. Dolayısıyla bu vitaminin eksikliği, özellikle çocukluk döneminde, kemiklerin yumuşamasına neden olarak raşitizm oluşturmaktadır.

Raşitizm, vitamin eksikliğinin yanında kalıtsal nedenlerle de ortaya çıkabilir. Hastalığın tedavi edilmesi, daha büyük sorunlarla karşılaşmamak açıcından son derece önemlidir.

Raşitizm kaynaklı görülebilecek bazı komplikasyonlar; omurga eğiminin bozulması, gelişim duraklaması, diş kusurları ve titreme nöbetleri şeklinde sıralanabilir.

Raşitizm Nedenleri Nelerdir?

Raşitizmin en büyük nedeni vücutta yetersiz D vitamini varlığıdır. D vitamini, besin kaynaklarından alınan kalsiyum ve fosforun emilimini desteklemektedir. Yokluğunda raşitizme ve dolasıyla sağlıksız kemiklere neden olmaktadır.

Hem çocuklar hem de yetişkinler açısından D vitamini almanın farklı yolları bulunmaktadır. Bunlar, güneş ışığına maruz kalmak ve beslenme kaynakları şeklinde gösterilebilir. Şehirleşen dünyada çocukların doğrudan güneş aracılığıyla D vitamini alması, oldukça güçleşmiştir. Buna bağlı olarak D vitamininin temel kaynağı besinler haline gelmiştir.

Balık yağı, yumurta sarısı ve bazı balık türleri (somon, uskumru gibi) D vitamini açısından zengindir. Diyette bunlara yer vermemek var olan eksikliğin daha da kötüleşmesine neden olmaktadır.

Anne karnındaki bebeğin raşitizmle doğması, nadiren de olsa karşılaşılan bir durumdur. Gebelik döneminde D vitamini eksikliği raşitizmle doğumu tetiklemektedir. Yalnızca anne sütüyle beslenmek de çocuğun D vitamini açısından yetersiz besin almasına nedendir.

Tüm bunlara ek olarak HIV tedavisinde kullanılan bazı ilaçların da vücuttaki D vitamini seviyesini düşürdüğü gözlenmektedir. Kısacası, D vitamini eksikliği birbirinden bağımsız nedenlerle ortaya çıkabilmektedir.

Raşitizm Nasıl Önlenir?

Raşitizmi önlemenin birincil yolu vücuttaki D vitaminini ideal seviyede tutmaktır. Bunun için her yaş grubundan insanın gün içerisinde (genelde öğle saatlerinde), 15 dakikalık süreyle güneş ışığı alması tavsiye edilir.

Güneşten korunmak için gerekli durumlarda krem kullanımının ya da koruyucu giysi giymenin önemi unutulmamalıdır. Özellikle hassas ciltli bebekler, doğrudan güneş ışığına maruz kalmamalıdır.

Besin kaynaklarının doğru tüketimi de D vitamini almak açısından son derece önemlidir. Çocuklarda raşitizm oluşmaması için; balık yağı, yumurta sarısı, somon, süt ürünleri, portakal suyu ve diğer besinlerin tüketildiğinden emin olunmalıdır.

Anne sütü, pek çok açıdan yararlı ve destekleyici olsa da bebeğin D vitamini açığını kapatma konusunda yetersiz kalabilir. Dolayısıyla bebeklik döneminde düzenli vitamin takviyesine ihtiyaç bulunmaktadır. Gebelik dönemi, hem annenin hem de bebeğin vitamine ihtiyaç duyduğu bir süreçtir. Bu süreç de yine takviyelerle devam ettirilmelidir.

Raşitizmin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Raşitizm tanısı fizik muayene ve kemik röntgeniyle yapılmaktadır. Hekim fizik muayenede çocuğun kemiklerinde yumuşamayı ve anomalilikleri doğrudan tespit edebilir. Röntgen filmiyle de tüm deformasyonların görülmesi mümkün olur.

Raşitizm tedavisi genellikle vitamin takviyesiyle yapılabilmektedir. Bu noktada hem D vitamini hem de kalsiyum takviyesine ihtiyaç bulunmaktadır. Aşırı vitamin alımının da vücut açısından bazı negatif etkileri olduğundan, vitamin seviyeleri düzenli kan tahlili yapılarak takip edilmektedir.

Raşitizm tedavisinde, hastanın kalıtsal bozukluğu bulunup bulunmadığı incelenir. Kemik deformiteleri için özel destek aparatlarından yardım alınarak düzelme hedeflenebilir ya da cerrahi operasyona başvurulabilir. Vücutta fosfor eksikliği tespit edilirse de yine dışarıdan takviyeyle normal seviyeye yükselmesi sağlanır.

Raşitizm Hastalığı Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Raşitizm hastalığı, D vitamini eksikliğine bağlı olarak kemiklerin yeterli miktarda mineralleşememesi sonucu oluşan bir kemik hastalığıdır.

Tedavi edilmediği takdirde, çocukların kemik gelişimi kalıcı olarak bozulabilir ve kemiklerde deformasyonlar oluşabilir. Ayrıca, kas güçsüzlüğü, kas krampları ve yürüme zorluğu gibi semptomlar da ortaya çıkabilir.

Tedavi edilmeyen raşitizm vakaları, erken dönemlerde kemik gelişiminin yavaşlamasına ve kemiklerin zayıf hale gelmesine neden olabilir. Bu durum, kemiklerin kolayca kırılmasına ve çocuğun boy uzamasının durmasına sebep olabilir. Ayrıca, dişlerde sık sık çürükler ve diş eti problemleri görülebilir.

Uzun dönemde, tedavi edilmeyen raşitizm vakaları kemiklerin kalıcı olarak deformasyonuna ve boy kısalığına neden olabilir. Bunun yanı sıra, kas güçsüzlüğü ve yürüme problemleri de kalıcı hale gelebilir. Bu nedenle, raşitizm hastalığı teşhis edildiğinde ve tedavi edilmesi gerektiğinde, doğru tedavi yöntemleri uygulanarak hastalığın ilerlemesi durdurulmalıdır.

Tedavi seçenekleri arasında, D vitamini takviyesi ve güneş ışığına maruz kalma gibi doğal yöntemler yer almaktadır. Ancak ciddi vakalarda ilaç tedavisi de gerekebilir.