Hemen hemen her yaşta alerjik rinit yani saman nezlesi görülebilmektedir. Çoğunlukla 18–25 yaş arasında görülen bu rahatsızlığın %50’si genetik faktörler dolayısıyla ortaya çıkmaktadır. Çoğunlukla ciddi sorunlara yol açmadığı için tedavi edilmeden kendiliğinden iyileşebilmektedir. Dönemsel olarak görülen ve özellikle mevsim geçişlerinde yaşanan saman nezlesi, grip ve soğuk algınlığıyla sıklıkla karıştırılmaktadır.

Saman Nezlesi Nedir?

Saman nezlesi, vücudun çeşitli alerjenlere karşı gösterdiği bir tepkidir. Özellikle polen, toz akarları, hayvan tüyleri ya da kepek gibi alerjenler dolayısıyla ortaya çıkmaktadır. Uzun süre devam etmesi durumunda görülen nezleyeyse alerjik rinit adı verilmektedir. Bu kimseler duman, parfüm, egzoz gibi her türlü kokuda reaksiyon gösterebilmektedir.

Saman nezlesi, bireyin yaşam kalitesinin oldukça düşmesine neden olur. Yapılan aktivitelerden yeterince zevk almayı engelleyebileceği gibi rahat bir biçimde uyumayı zorlaştırır. Astım hastası olan bireyler daha sık krize girerken sinüzit ve kulak enfeksiyonu oluşmaya başlayabilir. Saman nezlesinden korunmanın bir yolu olmadığından dolayı tetikleyici durumlardan kaçınmaya özen gösterilmelidir.

Saman Nezlesi Nedenleri Nelerdir?

Saman nezlesi, havadan alınan maddelerin bağışıklık sistemi tarafından zararlı görülmesi durumunda oluşur. Bu maddeler, kendilerine özel şekilde antikor üretildiği için alerjen madde olarak kabul edilirler. Dolayısıyla solunum yoluna girdiklerinde hapşırık gibi semptomlarla vücuttan atılmaya çalışılır. Ayrıca antikorların yayılması saman nezlesine ait belirtilerin ortaya çıkmasını sağlar. Çoğunlukla genetik faktörler etkili olsa da saman nezlesi aşağıdaki durumlarda oluşabilir veya tetiklenebilir.

  • Astım
  • Atopik dermatit
  • Hayvan tüylerine uzun süre maruz kalmak
  • Evde sigara içilmesi
  • Emziren annenin sigara içmesi
  • Hava kirliliği
  • Ailenin ilk çocuğu olmak

Saman Nezlesi Belirtileri Nelerdir?

Yılın bazı zamanlarında belirti gösteren saman nezlesi, özellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında polen sebebiyle tetiklenmektedir. Mantar, küf ya da evci hayvanlardan kaynaklanan parçacıklar bu mevsimlerde daha yoğun şekilde görülmektedir. Soğuk algınlığı ve griple benzer belirtiler gösteriyor olsa da saman nezlesi olan bireyler daha çok aşağıdaki semptomları yaşamaktadır.

  • Hapşırık atakları
  • Göz sulanması
  • Burun akıntısı
  • Burun tıkanıklığı
  • Öksürük
  • Geniz akıntısı
  • Halsizlik ve yorgunluk
  • Göz şişliği
  • Gırtlak ve boğazda kaşıntı

Belirtileri en aza indirmek için bahar aylarında kapı ve pencereleri kapatmak, çamaşırları içeride kurutmak ve havalandırmayı klimayla yapmak daha doğrudur. Klima filtrelerinin yeniden düzenlenmesi dışarıdaki havanın süzülmesine ve polen gibi alerjenlerden arındırılmasını sağlayacaktır. Ayrıca toz maskesi kullanmak, bir süre bitkilerden uzak kalmak ve rutubetli bölgelerde uzun süre vakit geçirmemek belirtilerin büyük ölçüde hafiflemesine yardımcı olmaktadır.

Saman Nezlesi Nasıl Tedavi Edilir?

Bireyin alerjik durumunun kontrol edilmesi için fizik muayeneden sonra deri ve kan testi istenebilmektedir. Ancak hasta öyküsüne bakıldığında geçmişte de bu durumlar yaşanmışsa herhangi bir teste gerek kalmadan reçete verilebilmektedir. Yeni başlayan saman nezlesindeyse deri ve kan testleri, kesin bir tanı koyulması açısından gerekli kabul edilir.

Deri testi, alerjiyi tetikleyebilen maddelerin kol veya sırt bölgesine küçük miktarlarda uygulanması işlemidir. Kişide alerjik reaksiyon gösteren maddeler kabarıklığa sebep olacağı için saman nezlesi tanısının koyulması kolaylaşır. Kan testindeyse bağışıklık sisteminin durumunun kontrol edilmesi için antikor miktarı ölçülür. Yüksek antikor seviyesi, saman alerjisinin bir belirtisi olarak kabul edilir.

Saman nezlesini tamamen tedavi edebilmek mümkün olmasa da hastanın yaşamına geri dönebilmesi için semptomları azaltacak ilaç tedavileri uygulanır. Ayrıca dönemlik olarak alerji iğnelerinin yaptırılması, immünoterapi uygulanması, dilaltı alerji tabletlerinin alınması ya da sinüslerin yıkanması mümkündür. Fakat belirtiler çok şiddetli şekilde görülmüyorsa herhangi bir tedaviye gerek kalmadan hastalığın iyileşmesini beklenebilmektedir.

Saman nezlesi tedavi edilmezse ne olur?

Saman nezlesi, dünya nüfusunun yaklaşık %10-30’unu etkileyen yaygın bir alerjik durumdur. Bağışıklık sisteminin polen, toz akarları ve hayvan kepeği gibi alerjenlere aşırı tepki göstermesinden kaynaklanır. Tedavi edilmediği takdirde saman nezlesi kişinin yaşam kalitesini etkileyebilecek çeşitli komplikasyonlara yol açabilir.

Saman nezlesinin belirtileri hapşırma, burun akıntısı, gözlerde kaşıntı içerir. Bu semptomlar can sıkıcı olabilir ve tedavi edilmezse yorgunluğa, konsantrasyon güçlüğüne ve uykusuzluğa neden olabilir. Şiddetli vakalarda saman nezlesi sinüs enfeksiyonlarına, kulak enfeksiyonlarına ve astıma neden olabilir.

Saman nezlesi ayrıca bir kişinin sosyal ve duygusal refahını da etkileyebilir. Semptomlar iş, okul ve boş zaman aktiviteleri gibi günlük aktiviteleri gerçekleştirmeyi zorlaştırabilir. Ayrıca saman nezlesi kişinin ruh sağlığını etkileyerek kaygı ve depresyona neden olabilir.

Saman nezlesi, tedavi edilmediği takdirde kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilen bir alerjik durumdur. Sinüs ve kulak enfeksiyonları gibi fiziksel komplikasyonlara neden olabileceği gibi kişinin ruh sağlığını da etkileyebilir. Bu nedenle, saman nezleniz olduğundan şüpheleniyorsanız tıbbi yardım almanız önemlidir. Erken tanı ve tedavi komplikasyonları önleyebilir ve genel yaşam kalitesini iyileştirebilir.