Savant Sendromu Tedavisi

Savant sendromu özellikle otizm spektrum bozukluğu olmak üzere zihinsel engeli olan kişilerin uyumsuz olması ve kişilerde deha adaları olarak adlandırılan yeteneğin bulunmasıdır. Engel ile belirgin bir uyumsuzluk olması halidir, nadiren de görülse olağanüstü bir durum olarak kabul edilen bir durumdur.

Savant Sendromu Nedir?

Otizm spektrum bozukluğu normal beyin gelişiminin bozulması, sosyal ve iletişim becerilerinin gerilemesidir.

Savant sendromu, diğer gelişimsel engellerde ya da merkezi sinir sistemi hasarlarında ortaya çıkabilir. Fakat otizm bozukluğu olan her 10 kişinden birinde bu olağanüstü durumun ortaya çıktığı bilinir. Bu yetenek, genel olarak çok güçlü bir hafıza olarak tespit edilir.

Savant Sendromu Nedenleri Nelerdir?

Savant sendromuna neden olan durumlar tıp uzmanları tarafından tam olarak bilinmemektedir. Yaygın olarak görülen hiçbir bilişsel teori de savant yetenekleri ya da eksiklik komplikasyonlarını açıklanamamaktadır. Bazı araştırmacılara göre birkaç gende ortaya çıkan bir değişiklikten kaynaklandığı düşünülür. Başka bir düşünce ise savant sendromu olan kişiler genelde hiper sistemik olduğudur.

Bu durum insanları empati kurma ya da dış dünya ile ilgili gerçekleri sistemleştirme becerilerindeki aşırı durumdur. Bir başka uzman hekim grubuna göre ise bu durum beynin sol yarım küresinde ortaya çıkan hasarın sağ yarım kürede telafi edilmesi ile ortaya çıkmaktadır.

Buna bağlı olarak bazı hastalarda savant sendromu sol ön temporal lobdaki şiddetli kafa travması ile ortaya çıkar. Beynin bu bölgesi geçici süreyle işlevsizlik oluştuğundan, bazı çalışmalarda savant sendromunun ortaya çıktığı tespit edilmiştir.

Savant Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Savant sendromunun en çok karşılaşılan belirtisi zekâ geriliği olduğunun tanısı konmuş kişilerde özel beceriler ya da yetenekler olmasıdır. Birçok vakada yalnızca tek özel yetenek görülür ve bu yetenekler hesap yeteneği, harita yapımı, müzikal sanatlar ya da görsel sanatlarda bir beceri olabilir. Bu sendroma sahip olan çocuklar nüfus rakamlarını, biyografik verileri ve tarihsel bilgileri çok iyi ve hızlı bir şekilde ezberlemektedir.

Genellikle otizm ile ilişkilendirilen bir sendrom olduğundan otistik savant terimi de sıklıkla kullanılır. Bu kişiler için ilk tanım 1751 senesinde Alman psikoloji dersinde yapılmıştır. Terim olarak ise ilk kez 1887 senesinde J. Langdon Down tarafınca kullanılmıştır.

Savant Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?

Savant sendromunun kişilerin belli bir alanda yeteneğinin bulunması, kişinin zekâ katsayısının yüksek olması ile teşhis edilebilir. Ayrıca kişilerin genel zekasında bir bozukluk olduğu tespit edilmişken bazı yeteneklerinin olağanüstü olması da savant sendromu olduğunu gösterir. Bu nedenle savant sendromu için fiziki muayene ve hasta öyküsü yeterli olur.

Savant Sendromu Kimlerde Görülür?

Savant sendromu, müzik, sanat, matematik veya hafıza gibi belirli bir alanda olağanüstü beceri veya yeteneklerle karakterize edilen nadir bir durumdur. Savant sendromunun kesin prevalansı bilinmemektedir.

Savant sendromu her yaştan, cinsiyetten ve ırktan bireyde görülebilmekle birlikte erkeklerde kadınlara göre daha sık görülmektedir. Ayrıca, belirgin bilişsel veya gelişimsel bozukluğu olmayan kişilerde bazı vakalar bildirilmiş olmasına rağmen, OSB, zihinsel yetersizlik veya travmatik beyin hasarı gibi gelişimsel engelleri olan kişilerde daha yaygındır.

Savant sendromunun kesin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır, ancak araştırmacılar, bunun özellikle beynin sol yarıküresinde beyin hasarı veya işlev bozukluğu ile ilişkili olabileceğini öne sürmektedir. Bazı araştırmalar, savant yeteneklerinin, sol yarımkürenin kaybını veya işlev bozukluğunu telafi edebilen sağ yarımküre gibi diğer beyin bölgelerindeki aktivite artışıyla ilişkili olabileceğini de bulmuştur.

Savant sendromlu bireyler, sosyal ve iletişim becerileri, kişisel bakım ve bağımsız yaşam gibi yaşamın diğer alanlarında sıklıkla önemli zorluklar yaşarlar. Bu nedenle, potansiyellerini en üst düzeye çıkarmak ve yaşam kalitelerini iyileştirmek için savant sendromlu bireylerin benzersiz yeteneklerini ve ihtiyaçlarını tanımak ve desteklemek önemlidir.

Savant Sendromu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Savant sendromunun kişilere herhangi bir olumsuz etkisi olmadığından, kendi kendine tedavi edilmesi de gerekli olmaz. Genellikle savant sendromuna eşlik eden bir diğer bozukluk olur ve bunun tedavi edilmesi gerekir. Tıp hekimleri tarafından birçok hastada savant sendromu varsa özel yeteneklerinden yararlanmak gerektiği düşünülmektedir. Bu sayede çocuğun altta yatan gelişimsel bozukluğunun tedavi edilebileceği düşünülür.

Bu yetenekler, kişilerde genellikle hayat boyu kalıcı olur. Nadiren de olsa farklı alanlarda ilerleme ortaya koyulursa savant sendromuna sebep olan yetenekler kaybolmaktadır. Kısacası bu yetenekler aktif olarak kullanılırsa geliştirilebilir.

Eğer savant sendromuna sahip olan hastalar bu yeteneklerini kullanabilirler ve bu yeteneklerinden faydalanabilirlerse tedaviye gerek kalmamaktadır.