Tükenmişlik Sendromu Tedavisi
Tükenmişlik sendromu, stresli yaşamında etkisi ile beraber çok sık görülmeye başlanmış bir psikolojik rahatsızlıktır. Tükenmişlik sendromu, mutlaka önemsenmeli ve tedavi edilmelidir. Genellikle yoğun ve stresli bir iş hayatı olan kişilerde görülen tükenmişlik sendromu, enerji düşüklüğü, başarısızlık hissi ve kişilerin kendini yorgun hissetmesine neden olmaktadır.
Tükenmişlik Sendromu Nedir?
Tükenmişlik sendromu, bireylerin normal şartlarda kariyerlerinden, aileleri ile olan etkileşimlerinden ve arkadaşlıklarından aldığı keyif ve başarı duygusunun azalması, zaman içinde kişilerin zihinsel ve fiziksel anlamda tükenmesidir.
İş hayatında veya ev işlerinde uzun saatler çalışmak, hasta aile üyelerine bakmak, politika veya toplumsal güvenlik ile ilgili kötü haberlere tanık olmak, kişilerin sürekli olarak bir stres içinde yaşamasına neden olur. Bu aşırı stres ve olumsuzluk da kişilerde duygusal olarak tükenme meydana getirebilir.
Tıbbi olarak kabul gören bir tanı olmayan tükenmişlik sendromu 70’li yıllarda ortaya atılmış bir kavramdır. Fiziksel, zihinsel ve duygusal yorgunluğa yol açan stres kaynaklı durum olarak tanımlanmaktadır. Sıradan bir yorgunluktan çok daha ağır olan tükenmişlik sendromu, kişilerin stres ile başa çıkmalarını ve günlük sorumluluklarını yerine getirmelerini zorlaştırmaktadır.
Tükenmişlik Sendromunun Nedenleri Nelerdir?
Mesleki anlamda başkalarına müdahale etme durumunda olan kişiler ve işinde profesyonel sayılan kişiler tükenmişlik sendromuna karşı normal bireylerden daha savunmasızdır. Bununla beraber hasta ve yaşlılara bakan kişiler de aşırı yorgunluk yaşamaktadır. Yapılan araştırmalara göre yaşlı bakımı gibi işlerde çalışan ya da ebeveyn olan kişilerinde tükenmişlik sendromu görülme olasılığı normalden daha yüksektir.
Tükenmişlik Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Tükenmişlik sendromu yaşayan kişilerde görülen en önemli belirti bitkinliktir. Bitkinlik hem fiziksel hem de duygusal olarak görülebilir. Bununla beraber tükenmişlik sendromu yaşayan kişilerde baş ağrıları, karın ağrıları, iştah ve uyku düzeninde bozukluk gibi fizyolojik belirtiler de gözlemlenmektedir.
Kişiler, arkadaşlarına ve ailelerine güvenmeyi bırakarak tek başına kalmayı tercih ederler. İşlerinde hiç bitmeyen taleplerden bunalan ve tükenmişlik yaşayan kişiler kaçmak ve tek başına kalmak gibi isteklerde bulunurlar. Kişi bu olumsuzluklardan uzaklaşmak için alkol ya da uyuşturucuya başvurabilir. Belirti gösteren kişilerin yakınlarının yakın takibi bu gibi dönemlerde büyük önem taşır.
Tükenmişlik Sendromu Aşamaları Nelerdir?
Tükenmişlik sendromu bir bütün olarak etkisini göstermemektedir. Bu sendromun farklı aşamaları bulunmaktadır. Bu aşamalar şu şekilde tanımlanabilir;
- Fazla dürtü ve hırs tükenmişlik sendromunun ilk aşamasıdır. Yeni işe başlayan kişilerde fazla hırs, kısa sürede tükenmişlik sendromuna neden olmaktadır.
- İkinci aşama, kişinin kendisini daha fazla çalışmaya zorlamasıdır. Bu hırs kişileri daha çok çalışmaya yönlendirmektedir.
- Kişi kendini normalden daha fazla çalışmaya zorlaması, kişinin kendi ihtiyaçlarını ihmal etmesine, uyku düzensizliğine ve kişisel bakımına özen göstermemesine neden olmaktadır. Bu da tükenmişlik sendromunun üçüncü aşaması olmaktadır.
- Dördüncü aşamada kişiler durumun kendi davranışlarından kaynaklandığını fark etmez ve sorunun patronundan ya da yapılan işin türünden kaynaklandığını düşünür.
- Beşinci aşamada kişiler sorumluluğu olmayan ihtiyaçlar için zaman ayırmayı bırakmaktadır.
- Altıncı aşamada kişilerin sabırsızlığı artmakta ve davranışlarının sorumluluğunu üstlenmek yerine başkalarını suçlamaktadır.
- Yedinci aşamada kişiler duyarsızlaşmaktadır.
- Sekizinci aşamada ise bireylerin içindeki boşluk ve endişe hissi artmaktadır. Bu aşamada kişiler depresyona girmektedir.
- Son aşama, zihinsel ve fiziksel çöküş olarak tanımlanır.
Tükenmişlik Sendromu İçin Hangi Doktora Gidilir?
Tükenmişlik sendromu, işte veya hayatın diğer alanlarında bitkinlik, kopukluk ve azalan etkinlik ile karakterize edilen bir durumdur. Tükenmişlik sendromu, tıbbi bir durum olmamakla birlikte, kişinin fiziksel ve zihinsel sağlığının yanı sıra yaşam kalitesi üzerinde de önemli bir etkiye sahip olabilir.
Tükenmişlik sendromu için yardım aramaya gelince, görmeniz gereken doktor türü belirtilerinizin ciddiyetine ve tükenmişliğinizin altında yatan nedene bağlıdır. Çoğu durumda, birinci basamak hekimleri veya pratisyen hekimler, hafif tükenmişlik vakalarını teşhis etmeye ve yönetmeye yardımcı olabilir. Bu doktorlar, yaşam tarzı değişiklikleri ve başa çıkma stratejileri hakkında tavsiyelerde bulunabilir ve gerekirse ilaçları reçete edebilir.
Daha ciddi tükenmişlik vakaları için akıl sağlığı uzmanına ihtiyaç duyulabilir. Psikiyatristler, psikologlar ve lisanslı klinik sosyal hizmet uzmanlarının tümü, tükenmişlik sendromu da dahil olmak üzere ruh sağlığı durumlarını teşhis etmek ve tedavi etmek için eğitilmiştir. Bu profesyoneller, bireylerin tükenmişliğin üstesinden gelmesine yardımcı olmak için danışmanlık, terapi ve diğer destek biçimlerini sağlayabilir. Bazı durumlarda, bireyin tükenmişliğine katkıda bulunabilecek tüm faktörleri ele almak için bir ekip yaklaşımı gerekli olabilir.
