Dünyada her yıl bir milyona yakın kişiye kolorektal kanserler olarak da anılan kolon (kalın bağırsak) ve rektum kanseri tanısı konulmaktadır. Kolorektal kanserler Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre ülkemizde en sık görülen ilk beş kanser arasında yer almaktadır. Erkeklerde daha sık görülen ve en çok yaşam kaybına neden olan kanser türlerinden biri olan kolorektal kanserlerde erken tanı ve tedavi hayati önem taşımaktadır.
- Kolorektal kanserler nedir?
- Yaklaşık 1, 5 metre uzunluğundaki kalın bağırsağın iç yüzeyinde oluşan kansere kolon kanseri adı verilir. Bu kanser türü kalın bağırsağın iç yüzeyini örten tabakadaki hücre ve hücre topluluklarının kontrolsüz büyümesiyle ortaya çıkar. Kalın bağırsağın son 15-20 cm'lik bölümüne ise rektum adı verilir ve burada gelişen kanser rektum kanseri olarak adlandırılır. İki tür kanseri anlatmak için kolorektal kanserler terimi kullanılır.
- Kolorektal kanserler her yaşta görülebilir. Ortalama görülme yaşı 63’tür. Ancak araştırmalara göre kolorektal kanser tanısı konmuş hastaların üçte birinin yaşı 55 yaşın altındadır. Özellikle son yıllarda gençlerde görülme sıklığının arttığı dikkati çekmektedir.
- Risk faktörleri nelerdir?
- Her ne kadar kesin sebebi bilinmese de kolorektal kanserlerin görülme riskini artıran faktörler şöyle sıralanabilir:
- + İleri yaş
- + Bağırsak içinde poliplerin varlığı (özellikle de patolojisi adenomatöz tarzda olanlar)
- + Ailede kolorektal kanser hastalarının bulunması
- + Genlerde belirgin değişikliklere sebep olmuş bazı genetik bozukluklar
- + Kişide belli süreler içinde bağırsak içi hücre tipini bozarak kansere zemin hazırlayabilecek kolit ya da crohn gibi iltihabi bağırsak hastalığının olması
- + Kadınlarda yumurtalık, meme ve rahim kanseri hikayesi
- + İşlenmiş ve hayvansal gıdaların aşırı, meyve ve sebzenin az tüketilmesi
- + Sigara kullanımı
- Özellikle bu risk faktörlerine sahip kişiler kolorektal kanserlerden korunmak için düzenli olarak tarama testi yaptırmalıdır.
- Kolorektal kanserlerden korunma yolları nelerdir?
- Düzenli olarak yaptırılacak tetkiklerin yanı sıra sigara ve alkolden uzak durmak, hareketli bir yaşam tarzını benimsemek, yağ ve kırmızı et tüketiminde aşırıya kaçmamak, tahıllı ve lifli gıdalar açısından zengin beslenmek kolorektal kanserlere karşı koruyucudur.
- Kolorektal kanser belirtileri nelerdir?
- Kolorektal kanserlerin başlangıcı bağırsak içindeki hücre büyümeleri yani poliplerdir. Polipler ilk başlarda çoğunlukla hiçbir yakınmaya sebep olmaz. Anca büyüdükçe ve sayıları arttıkça kişinin dışkılama alışkanlıklarında değişikliklere sebep olurlar.
- + Uzun süreli kabızlık ya da ishal, dışkının koku ve kıvamında değişiklik,
- + Demir eksikliğiyle ortaya çıkan kansızlık,
- + Şekli incelmiş dışkı,
- + Dışkı ile karışık kan gelmesi ya da tuvalete çıktıktan sonra makattan kan gelmesi
- + Karın ağrısı, iştahsızlık ve istemsiz olan kilo kayıpları kolorektal kanserlerin belirtisi olabilir.
- Bu bulgular tek başına kolorektal kanserleri işaret etmez. Ancak bu yakınmaları yaşayan ve ailesinde bağırsak, meme, yumurtalık ya da rahim ağzı kanseri bulunan kişi mutlaka bir hekime başvurmalıdır.