Anoreksiya Nervoza Tedavisi
Dünya genelinde karşılaşılan aşırı kiloluluk halinin büyük bir sağlık sorunu olduğu gibi aşırı zayıflık hali de benzer biçimde tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Psikolojik olarak hedeflenen güzellik algısı ve kilo alma korkusu beraberinde anoreksiya nervoza hastalığını getirmektedir.
Anoreksiya Nervoza Nedir?
Anoreksi ve iştahsızlık olarak da isimlendirilen anoreksiya nervoza, yaygın olarak görülen bir beslenme bozukluğudur. Bu rahatsızlığa sahip kişilerde aşırı derecede kilo alma korkusu vardır. Vücut biçimlerini korumak amacıyla yaşam kalitelerini ciddi derecede düşürecek değişikliklere yönlenebilirler.
Gün içerisinde alınan yiyecek miktarını azaltmak, müshil kullanmak ya da yemek sonrasında kusmak; kilo vermek amacıyla başvurulan sağlıksız yöntemlerdir. Bazı vakalarda diyet hapı ve lavman kullanımıyla karşılaşılması da mümkündür.
Anoreksiya nervozanın en belirgin özelliği, hastanın kilosu konusunda tatmin olmamasıdır. Verilen kilo ve tartıda görülen ağırlık kişiyi tatmin etmediği için kilo verme süreci ve bu yönde yapılan değişiklikler şiddetini artırarak devam eder. Bu kişiler için zayıflıkla değer arasında bir ilişki bulunur. Yani, hastalığın temelinde beslenme değil duygusal sorunlar yer almaktadır. Anoreksiya nervoza, tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Hastalığın ilerleyen dönemlerinde kişinin bu durumun üstesinden gelmesi oldukça zorlaşabilir.
Anoreksiya Nervoza Nedenleri Nelerdir?
Anoreksiya nervozanın oluşum nedeni tıbbi olarak kesinleştirilememiştir. Ancak psikolojik nedenler ağırlıklı olmakla birlikte hastalığın biyolojik ve çevresel etkenlerle ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. Ailede anoreksiya nervoza bulunması, bu rahatsızlığın oluşumunda tetikleyici olarak görülebilir. Aile baskısı ve anne – baba tarafından dayatılan mükemmeliyetçilik de bireyin anoreksiya olmasına neden olabilir.
Dünya genelinde dayatılan güzellik algısı, özellikle genç yaş grubundaki kadınların zayıflıkla değerli olmak arasında bağ kurmasına neden olmaktadır. Bu körüklenme hali de bireyleri zayıflamak amacıyla her yolu denemeye itmektedir. Katı diyetler, aşırı açlık, kusma ve diğer yöntemler yeme bozukluğunun gelişmesi için yeterlidir. İleri derecede anksiyeteyle birleşen bu durum yemek yemeyi reddetmeyle sonlanabilir.
Anoreksiya nervoza, kadınlarda daha sık karşılaşılan bir yeme bozukluğudur. Ancak sosyal baskılarla ilişkili olan erkeklerin de bu rahatsızlığı taşıma oranı yüksek kabul edilebilir. Ergenlik dönemindeki kişiler, anoreksi açısından risk faktörüdür. Bununla birlikte her yaştan insanın anoreksiya nervoza olma ihtimali bulunur.
Anoreksiya Nervoza ile Ortaya Çıkabilecek Komplikasyonlar Nelerdir?
Anoreksiya nervoza, hayati tehlikeye neden olabilecek komplikasyonları beraberinde getiren bir yeme bozukluğudur. Bu komplikasyonlardan bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Aritmi (anormal kalp ritmi)
- Potasyum ve mineral elektrolit dengesizliği
- Kalp yetmezliği
- Osteoporoz (kemik erimesi)
- Böbrek hastalıkları
- Mide bulantısı
- Şişkinlik
- Bağırsak problemleri
- Aşırı alkol kullanımı
- Kişilik bozukluğu
- Psikolojik rahatsızlıklar
- İntihar eğilimi
- Erkeklerde düşük testosteron
Anoreksiya Nervoza Belirtileri Nelerdir?
Anoreksiya nervoza belirtileri; fiziksel, duygusal ve davranışsal olabilir. Yemek yemeği reddetme ve bunun için bahane uydurma, sürekli tartılma ihtiyacı, kilodan şikayet etme ve uykusuzluk; sık karşılaşılan davranışsal belirtilerdir. Hastalığın diğer smptomlarıysa aşağıdaki gibidir.
- Sinirlilik hali
- Duygusuz görünmeye çalışmak
- Uyku problemleri
- Düşük kalorili diyet
- Ana öğünlerin atlanması
- Cinsel isteksizlik
- Olması gerekenden düşük vücut ağırlığı
- Aşırı derecede zayıf görüntü
- Kusma kaynaklı dişlerde aşınma
- Baş dönmesi
- Düşük tansiyon
- Düzensiz kalp ritmi
- Kadınlarda adet düzensizliği, adet görememe
- Yorgun görünüm
- Sosyal ortamlardan uzak durma
- Fazla giyinerek vücudu saklama
Anoreksiya nervoza, tek başına geçen bir hastalık değildir. Tedavi için multidisipliner bir yaklaşıma ihtiyaç vardır. Bunun için tıbbi bakım sağlayacak ve kilo alımını kontrol edecek bir hekim gerekmektedir. Ayrıca, duygusal ve davranışsal bozukluklar için de bir psikolog ya da psikiyatristten yardım alınmalıdır.
Anoreksiya Nervoza Tedavi Edilir Mi?
Anoreksiya nervoza, aşırı kilo alma korkusu, çarpık bir vücut imajı ve şiddetli gıda kısıtlaması ile karakterize edilen karmaşık bir akıl hastalığıdır. Ciddi ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir durumdur ve iyileşme için tedavi çok önemlidir. İyi haber şu ki, anoreksiya nervoza tıbbi, beslenme ve psikolojik müdahalelerin bir kombinasyonunu gerektirebilse de tedavi edilebilir.
Anoreksiya nervoza tedavisinde ilk adım, hastanın fiziksel sağlığını stabilize etmektir. Bu, yetersiz beslenme, dehidrasyon veya elektrolit dengesizlikleri gibi yeme bozukluğundan kaynaklanmış olabilecek herhangi bir tıbbi komplikasyonu ele almak için hastaneye yatmayı içerebilir. Hastanın fiziksel sağlığı stabilize edildikten sonra, zihinsel sağlıkları ve duygusal esenlikleri üzerinde çalışmaya başlayabilirler.
Psikoterapi, anoreksiya nervoza tedavisinin önemli bir bileşenidir. Bilişsel-davranışçı terapi (BBT) ve aile temelli terapi (FBT), anoreksiya nervoza tedavisinde etkili olduğu bulunan iki terapi türüdür. BDT, hastanın yiyecek, kilo ve beden imajı hakkındaki çarpık düşünce ve inançlarını değiştirmeye odaklanırken, FBT hastanın iyileşmesini desteklemek için hastanın ailesiyle birlikte çalışmayı içerir.
