Böbrek Taşı Tedavisi

Böbrekler vücudun fizyolojik dengesinin sürdürülmesinde önemli rol oynamaktadır. Yaşamın devamlılığı için atık maddelerinin vücuttan idrar yoluyla atılmasını sağlar. Vücutta gerçekleşen bu işlem sırasında bazı tuz ve mineraller yoğunlaşarak böbrekte çökmekte ve böbrek taşını oluşturmaktadır. Böbrek taşı oluşumunun beslenmeden genetiğe, cinsiyetten yaşanan coğrafyaya kadar birçok sebebi mevcuttur.

Böbrek Taşı Nedir?

İdrarımızda bulunan bileşenler idrarın çözücü özelliğiyle vücuttan çözünerek atılır ancak yeterli sıvı tüketilmemesi gibi idrarın asit yoğunluğunu değişime uğratan durumlar söz konusu olduğunda, bu bileşenler kristalleşir. İdrarın asit yoğunluğu devam ettiği sürece bu kristalleşme giderek büyür ve böbrek taşını oluşturur. Böbrek taşı böbreğin içinde, böbrekle idrar kesesini bağlayan idrar kanalında ya da idrar kesesinde oluşabilir.

Yaşanan coğrafya, cinsiyet, beslenme, genetik ve çevresel faktörler böbrek taşının oluşmasını tetiklemektedir. Bazen böbrek taşı ilk aşamada herhangi bir belirti göstermese de idrar yoluna düşerek kişilerin ağrı çekmesine de sebep olabilir.

Böbrek Taşı Nedenleri Nelerdir?

Cinsiyet fark etmeksizin herkeste böbrek taşı oluşabilir. Kandaki bazı minerallerin böbrekten idrar yoluyla atılması esnasında idrarın asit yoğunluğunda oluşan dengesizlik, minerallerin idrarda çözünemeyerek kristalleşmesine ve çökmesine neden olur, dengesiz olan idrar asiditesi devam ettiği sürece mineraller kristalleşmeye ve çökmeye devam eder böylelikle böbrek taşı oluşur. Taşların ortalama %80’lik bir kısmını kalsiyum oksalat taşları oluşturmaktadır.

Bunun dışında; genetik (ailede böbrek taşı hikayesi), yaş, cinsiyet (erkeklerde kadınlara göre böbrek taşı görülme sıklığı daha yüksek), beslenme (tuzlu ve hayvansal gıdalardan zengin beslenme, düşük su tüketimi), eşlik eden hastalıklar (yüksek tansiyon, gut hastalığı, idrar yolu enfeksiyonu vb.), kullanılan ilaçlar ve çevresel faktörler de böbrek taşı oluşumunda etkili olmaktadır.

Böbrek Taşı Belirtileri

Böbrek taşına sahip bireylerde görülen en sık semptom ağrıdır. Ağrı bazen çok şiddetli ve dayanılmaz olabilir, daha sonra azalabilir ve tekrarlayabilir. Ağrıyla beraber bulantı, kusma, ateş, titreme, idrar yaparken zorlanma, sık idrara çıkma, az miktarda idrar yapma ve idrarda kan görülebilir. Böbrek taşı bazı hastalarda herhangi bir semptom vermeyebilir, bu nedenle böbrek taşı farklı tetkikler sonucu, tesadüfen saptanabilir.

Böbrek Taşı Teşhisi

Böbrek taşı tanısının koyulmasında fiziki muayene ve hastanın tıbbi geçmişi oldukça önemlidir. Taşın tespit edilmesinde idrar tahlili ve kan tahlillerinin yanı sıra, üriner sistem grafisi, ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır.

Yapılan tetkikler neticesinde böbrek taşı kolayca tespit edilir. Böbrek taşının niteliğini ve boyutunu anlamak için başvurulan yöntemler değişiklik göstermektedir. Çok küçük böbrek taşının tespiti için bilgisayarlı tomografiye başvurulurken, daha büyük boyutta olan böbrek taşı için üriner sistem grafisi ya da ultrasonografi yeterli olabilmektedir.

Böbrek Taşı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Tedavide öncelik hastadaki mevcut ağrının dindirilmesi, varsa eşlik eden enfeksiyonun giderilmesi, taşın düşürülmesi ya da çıkarılması ve yeni taş oluşumunun önlenmesidir. 7 mm’den küçük taşların kendiliğinden düşme olasılığı vardır.

Hastaya verilen medikal tedavi ile taşın düşmesi kontrollü olarak beklenebilir. Medikal tedavi dışında, halk arasında taş kırma adıyla bilinen ESWL (şok dalga tedavisi), perkütan nefrolitotomi adı verilen ve taşın dışarıdan açılan bir kanal yardımıyla çıkarılması işlemi ve son olarak da açık cerrahi ile taşın çıkarılması yöntemleri uygulanabilmektedir.

Böbrek Taşı Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Böbrek taşları, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen yaygın bir durumdur. Bazı taşlar önemli sorunlara yol açmadan doğal olarak vücuttan atılabilirken, daha büyük taşlar tedavi gerektirebilir. Böbrek taşları tedavi edilmezse böbrek yetmezliği, sepsis ve böbrek iltihabı gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Böbrek taşlarının en sık görülen semptomu, genellikle sırtın alt kısmında veya yanlarda hissedilen şiddetli ağrıdır. Tedavi edilmezse ağrı dayanılmaz hale gelebilir ve acil tıbbi müdahale gerektirebilir. Ağrıya ek olarak, böbrek taşları idrarda kan, sık idrara çıkma ve idrar yapmada zorluğa neden olabilir.

Tedavi edilmeyen böbrek taşlarının en önemli risklerinden biri, piyelonefrit olarak bilinen bir böbrek enfeksiyonunun gelişmesidir. İdrar yolunda taş bulunması, idrarın serbestçe akmasını önleyen bir tıkanıklık oluşturabilir. Bu durgun idrar, enfeksiyona neden olabilecek bakterilerin büyümesine yol açabilir. Piyelonefrit, özellikle bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde ciddi ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir durum olabilir.

Tedavi edilmeyen böbrek taşlarının bir diğer potansiyel komplikasyonu böbrek hasarıdır. Büyük bir taş idrar akışını engelleyebilir ve böbreklere baskı uygulayarak şişmelerine neden olabilir.