Gebelikte Ayrıntılı Ultrason
Anne karnındaki bebeğin gelişimi ve genel sağlık durumu hakkındaki bilgiler, gebelik döneminde belirli aralıkla yapılan ultrason tetkikiyle incelenebilmektedir. Ultrason, yalnızca bebek hakkında değil aynı zamanda annenin de sağlığı hakkında verilere ulaşılmasını sağlar. Gebeliğin bazı dönemlerindeyse anne adaylarının tümüne ayrıntılı ultrason yapılmaktadır.
Ayrıntılı Ultrason Nedir?
Ayrıntılı ultrason; bebekte gelişen anomaliliklerin tespiti, bebeğin sağlık durumunun değerlendirmesi, dolaşım sisteminin incelenmesi ve doğum şeklinin nasıl olacağına karar verilmesini sağlayan bir yöntemdir. Rutin bir işlem olarak değerlendirilmekte olup, gebeliğin 1. ve 2. trimester döneminde tüm hamilelere yapılmaktadır. Yüksek riskli gebelerde ise bu ikisine ek olarak 24. Haftadan sonra ilave bir ayrıntılı ultrason da yapılabilir.
Ayrıntılı Ultrason Ne Zaman Yapılır?
Rutin olarak gebelere yapılan ayrıntılı ultrason haftaları aşağıdaki gibidir.
- 11 – 13 haftalar arasında tüm gebelere
- 18 – 23 haftalar arasında tüm gebelere
- 24. haftadan sonra yüksek riskli gebeliklerde
Ultrason cihazı anne ya da bebek açısından herhangi bir sağlık problemine neden olmaz. Dolayısıyla, anne ve baba adaylarının konu hakkında endişe etmesine gerek yoktur. Ayrıntılı ultrason cihazı, normal ultrason muayenelerinden daha detaylı görüntüleme imkânı sunmaktadır. Tetkik, kadın doğum doktoru tarafından değil uzman bir perinatoloji tarafından tamamlanmaktadır. İnceleme sonrasında bebeğin durumunu içeren ayrıntılı bir rapor da hazırlanmaktadır. Ayrıntılı ultrason ile doğumsal sakatlık, riskli gebelik ve diğer hastalık durumları değerlendirilebilir.
11-13 ve 18-23 Hafta Ayrıntılı Ultrason Nedir?
Gebeliğin 11 – 13 haftalarında yapılan ayrıntılı ultrason ilk üç aydaki durum hakkında bilgi edinilmesini sağlar. Aşağıda sıralanan bazı durumların araştırılmasına imkân tanımaktadır.
- Gebelik kesesinin konumu
- Dış gebelik olasılığının değerlendirilmesi
- Kesenin gelişim durumu
- Bebeğin kalp atışı ve ritmi
- İkiz gebeliklerde bebeklerin yerleşim durumu (tek yumurta ve çift yumurta olması)
- Rahim ağzının değerlendirilmesi
- Rahim içinde kanama olup olmaması
18 – 3 aylar arasında yapılan ayrıntılı ultrason ikinci üç aylık dönem hakkında inceleme yapılmasını sağlar. Genel itibariyle ilk üç aylık dönemde yapılan ultrason incelemesine benzemektedir. Uygulama esnasında hem karından hem de vajinal yoldan değerlendirme yapılmaktadır. İşlem sonrasında hazırlanan raporda aşağıda sıralanan birtakım bilgilere yer verilmektedir.
- Bebeğin haftası ve gelişimi arasındaki uyum
- Plasentanın yerleşim yeri
- Bebeğin suyunun ölçümü (miktarı)
- Ense kalınlığının ölçüsü
- Burun kemiğinin oluşma durumu
- Bebeğin kalp yapısının genel hali
- Omurga, mide, böbrek ve beyin gibi organların gelişim durumu
- Renkli doppler ile damar yapısının incelemesi
- Rahim ağzı (serviks) değerlendirmesi
Ayrıntılı Ultrason Nasıl Uygulanır?
Ayrıntılı ultrason için ailelere uygun randevu alınması gerekmektedir. Bu randevu gebeliğin 11 – 13 ile 18 – 23 haftaları arasındaki herhangi bir güne denk getirilebilir. İnceleme yaklaşık 30 – 45 dakika arasında sürmektedir. Bazı durumlarda sürenin uzaması ya da ultrasonun tekrarlanması gerekebilir.
Randevu alan diğer hastaları etkilememek için belirlenen saatten biraz önce hazır bulunmak tavsiye edilir. İnceleme için anne adayının aç ya da tok olmasının herhangi bir şartı yoktur. Değerlendirme için karın yüzeyinden ultrasonografi yapılmaktadır. Görüntüleme tamamlandıktan sonra serviks değerlendirilmesi yapılarak ayrıntılı ultrason sonlandırılmaktadır.
Yüksek riskli gebeliklerde ayrıntılı ultrason yapılırken renkli doppler kullanılmaktadır. Bu cihazla; gelişme gerilikleri, dolaşım sistemi rahatsızlıkları, kalp fonksiyonları değerlendirilebilir. Biyofizik inceleme de renkli doppler gibi daha ayrıntılı bilgiler edinilmesini sağlar. Skorlama da denilen biyofizik inceleme; bebeğin tonusu, suyu, solunumu ve hareketlerinin incelenmesini sağlar. Bunlara ek olarak NST ile de kalp atışı ve anne adayının kasılmalarıyla alakalı puanlama verisi elde edilmesine imkân tanır.
Gebelikte ayrıntılı ultrasonda nelere bakılır?
Gebelik sırasında ultrason, fetüsün sağlığını ve gelişimini değerlendirmek için kullanılan yaygın bir teşhis aracıdır. Bebeğin rahim içindeki görüntülerini oluşturmak için yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanan güvenli ve invaziv olmayan bir görüntüleme tekniğidir.
İlk üç aylık dönemde, hamileliği doğrulamak, doğum tarihini tahmin etmek ve dış gebelik veya düşük gibi olası sorunları tespit etmek için ultrason kullanılır. Teknisyen, uygun büyüme ve gelişmeyi sağlamak için gebelik kesesini, yolk kesesini ve fetal kutbu inceleyecektir.
Trimesterde, fetal anatomiyi değerlendirmek, fetal büyümeyi ölçmek ve plasenta ve amniyotik sıvıyı değerlendirmek için ultrason kullanılır. Teknisyen, uygun gelişimi sağlamak için beyni, kalbi, akciğerleri, omurgayı, böbrekleri ve diğer organları inceleyecektir. Bebeğin cinsiyeti de bu aşamada belirlenebilir.
Trimesterde ultrason, fetal büyümeyi ve pozisyonu izlemek, plasenta ve amniyotik sıvıyı değerlendirmek ve fetal distres veya düşük amniyotik sıvı seviyeleri gibi olası komplikasyonları kontrol etmek için kullanılır. Teknisyen, cenin ağırlığını tahmin etmek ve uygun büyümeyi sağlamak için bebeğin baş çevresini, karın çevresini ve uyluk kemiği uzunluğunu ölçecektir.
