Gıda Zehirlenmesi Tedavisi
Gıda zehirlenmesi, ağırlıklı olarak bozulmuş gıdaların tüketilmesi nedeniyle yaşanmaktadır. Çoğu zaman hafif belirtilerle atlatılsa da nadiren de olsa ciddi boyutlara ulaşabilmektedir. Zehirlenmenin nedenleri değişkenlik göstermekle birlikte et ve süt ürünlerin zehirlenme konusunda tetikleyici olabildiği bilinmektedir.
Gıda Zehirlenmesi Nedir?
Bazı organizmalar ve toksinlerle etkileşime giren besinlerin tüketilmesiyle ortaya çıkan duruma gıda zehirlenmesi denir. Besinler kotamine olduğundan dolayı sindirim sistemine zarar vermektedir.
Gıda zehirlenmesi özellikle mide bulantısı, ishal ve kusma gibi belirtilerle kendini gösteren bir rahatsızlıktır. Yalnızca dışarıda yenenlerde değil, evde yapılan yemeklerde de gıda zehirlenmesi meydana gelebilmektedir. Tedavi olmaksızın düzelme imkânı bulunmasına rağmen tıbbi yardım gerektiğinde hastaneye gidilmesi oldukça önemlidir.
Gıda zehirlenmesi, sağlığı ciddi şekilde etkileyebilen bir rahatsızlıktır. Zehirlenme durumlarında korunmak için çiğ veya az pişmiş yiyecekler tüketilirken dikkatli olunması gerekir. Süt ve süt ürünlerinin son kullanma tarihlerinin kontrol edilmesi veya pastörize edilmiş ürünlerin tercih edilmesi önemlidir.
Ayrıca dondurulmuş gıdalardan kaynaklanan zehirlenmeler de mevcuttur. Ev yapımı dondurmalar, çiğ hamurlar, az pişmiş ya da pişmemiş yumurta, fasulye filizi gibi besinler dolayısıyla da gıda zehirlenmesi yaşanabilmektedir.
Gıda Zehirlenmesinin Nedenleri Nelerdir?
Bir gıdanın kotamine olması hazırlanma sürecine, haşatına, saklanmasına veya SKT durumuna göre değişebilir. Ayrıca gıda zehirlenmesine neden olan pek çok bakteri, virüs ve organizma bulunmaktadır. Salatalar, çiğ yiyecekler veya yeterince pişmeyen ürünler dolayısıyla belirtiler görülmeye başlanabilir. Zararlı organizmalar ve kotamine olma yollarından bazıları aşağıdaki gibidir:
- Campylobakter: Kümes hayvanlarının etinden kaynaklanır ve semptomlarını 2 – 5 gün içinde gösterir. Pastörize edilmemiş sütler ve arıtılmamış sular da bu kategoride yer alır.
- Clostridium botulinum: Konserve, tütsüleme, tuzlama yapılan yiyeceklerde görülmektedir. Etkileri 12 – 72 saat içinde hissedilmektedir.
- Clostridium perfringens: Et, güveç ve et suyu gibi besinlerden dolayı gıda zehirlenmesi yapabilmektedir. 8 – 16 saatte etki göstermektedir.
- Hepatit A: 28 gün içinde belirti gösteren bu organizma, özellikle çiğ besinlerden veya kabuklu deniz ürünlerinden bulaşmaktadır.
- Staphylococcus aureus: Diğer gıda zehirlenmelerinden farklı olarak öksürük ve hapşırıkla yayılabilmektedir. Etkilerini en hızlı şekilde gösteren bu organizma genellikle 1 – 6 saat içinde belirti gösterir.
Gıda Zehirlenmesinin Belirtileri Nelerdir?
Hastanın yaş durumuna göre gıda zehirlenmesinin farklı etkileri gözlemlenebilir. Bazı organizmalar yetişkin ve yaşlıları etkilemezken, çocukları ve bebekleri etkileyebilmektedir. Ayrıca çocuklarda ya da bebeklerde gıda zehirlenmesinin belirtileri daha hızlı bir şekilde gözlemlenebilmektedir. Bununla birlikte; diyabet, karaciğer hastalığı, kanser veya radyasyon tedavisi alan kimselerin bağışıklık tepkisi daha yavaş olur. Gıda zehirlenmesinde ortak olarak görülen belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Yüksek ateş
- Karın ağrısı
- Aşırı susama hali
- Baş dönmesi ve bulanık görme
- Kas güçsüzlüğü ve kollarda karıncalanma
- Mide bulantısı ve kusma
- Kramp oluşması
- Sulu ishal
- Kanlı kusma veya dışkılama
- Ağız kuruluğu
- İdrara çıkamama durumu
Zehirlenme Kendi Kendine Geçer Mi?
Zehirlenme, bir kişinin vücudunda yabancı bir maddenin toksik etkileri sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Zehirlenmenin şiddeti, toksin türüne, dozuna ve kişinin genel sağlık durumuna bağlıdır. Zehirlenme belirtileri arasında mide bulantısı, kusma, ishal, baş dönmesi, halsizlik, ateş, solunum güçlüğü ve bayılma yer alabilir. Zehirlenme, kendiliğinden geçebilir ancak bu durum, zehirleyici maddenin türüne ve miktarına bağlı olarak değişebilir.
Zehirlenmenin hafif semptomları genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçer. Bu süre içerisinde bol su tüketilmelidir. Bununla birlikte, ciddi zehirlenmeler, tedavi gerektirebilir ve tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Zehirin türüne ve şiddetine bağlı olarak tedavi, semptomların hafifletilmesi, vücuttan zehrin atılması ve organ fonksiyonlarının desteklenmesi gibi yöntemleri içerebilir. Tedavi, doktor tarafından belirlenmelidir ve kişinin belirtileri, durumu ve zehirin türüne göre değişebilir.
Sonuç olarak, zehirlenme durumunda, semptomların şiddeti, zehirleyici maddenin türüne ve miktarına bağlı olarak değişir. Hafif semptomlar genellikle kendiliğinden geçebilir ancak ciddi zehirlenmeler tedavi gerektirir. Tedavi, semptomların hafifletilmesi, zehrin atılması ve organ fonksiyonlarının desteklenmesi gibi yöntemleri içerebilir ve doktor tarafından belirlenmelidir.
Gıda Zehirlenmesi Nasıl Tedavi Edilir?
Hastanın gösterdiği belirtilere bağlı olarak gıda zehirlenmesinin tedavi yöntemi değişiklik gösterebilir. Çoğu vakada ciddi bir durum olmadığından dolayı hastalık kendiliğinden geçer. Birkaç gün boyunca dikkatli beslenmek ve bol su içmek yeterli olur. Ancak ishal durumunda kaybolan minerallerin alınması için tuz diyeti yapmak gerekebilir. Orta düzeydeki vakalarda kaybedilen su ve mineraller damar yoluyla da verilebilir.
Organizma kaynaklı zehirlenmelerde bakteri türü araştırılır ve organizmaya uygun şekilde ilaç verilir. Şiddetli vakalarda antibiyotik ilaçlarla tedavi yapılabilmektedir fakat antibiyotikler, virüs kaynaklı zehirlenmelerin tedavisinde kullanılmamaktadır. Tedaviyi desteklemesi açısından kafeinsiz içeceklerden, sodadan, et suyundan yardım alınabilir. Çok fazla su kaybedildiğinde dehidrasyonun giderilmesi için oral rehidrasyon solüsyonlardan faydalanılabilmektedir.
