Otoimmün hastalıklar, bağışıklık sisteminde meydana gelen ve sebepleri henüz saptanamayan rahatsızlıklara verilen isimdir. Bağışıklık sistemi, vücudun kendini enfeksiyonlara ve diğer tehlikelere karşı koruma mekanizmasıdır. Bu sistemde oluşan rahatsızlıklar vücudun savunmasız kalmasına ve çöküşe geçmesine neden olur.

Bağışıklık sisteminin zaman zaman kendi dokularına saldırdığı görülmektedir. Otoimmün olarak nitelendirilen bu hastalıklar insan vücudunun farklı bölümlerini de negatif biçimde etkiler.

Otoimmün Hastalıklar Nedir?

Vücudu hastalıklar karşısında dirençli tutan bağışıklık sistemi gereğinden fazla çalışabilir. Aşırı çalışma hali sebebiyle vücudun doku ve organları düşman olarak algılanır, bağışıklık sistemi hücreleri bunlara saldırır. Neticede de otoimmün hastalıklar meydana gelir. Hastalıkların tedavisi genellikle bağışıklık sisteminde fazla çalışma halinin giderilmesiyle yapılmaktadır.

Otoimmün Hastalıklar Nelerdir?

• Romatoid Artrit: İltihaplı romatizma olarak da tanımlanan romatoid artrit, bağışıklık sisteminin eklem dokusuna saldırmasıyla meydana gelir. Tedavi edilmediği takdirde başta solunum ve kalp damar olmak üzere sayısız rahatsızlığa neden olabilir.
• İnflamatuar Bağırsak Hastalığı (IBD): Crohn ve ülseratif kolit tanımında kullanılan inflamauar bağırsak hastalığının nedeni bilinmemektedir. Dana çok genetik yatkınlık ve yaşam alışkanlıkları sebebiyle oluştuğu tahmin edilmektedir.
• Multipl Skleroz (MS): Ataklar halinde görülen bir sinir sistemi rahatsızlığı olan MS, beyin ve omurilik saldırısı sonucunda oluşmaktadır. Multiple skleroz nedeniyle ortaya çıkan uyuşukluk ve elektriklenme hissi haftalarca devam edebilir.
• Tip 1 Diyabet: Vücuttaki insülin üretiminin azalmasıyla Tip 1 diyabet meydana gelmektedir. İnsülin takviyesiyle tedavi edilmediği durumlarda; göz ve retina hasarına, kalp ve damar rahatsızlıklarına, böbrek yetmezliğine ve sinir sistemi hastalıklarına neden olabilir.
• Guillain Barre Sendromu: Bağışıklık sisteminin sinir dokularına saldırması nedeniyle meydana gelir. Yavaş ya da hızlı şekilde ilerlemesi mümkündür. Hastalığın kesin bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Ancak semptomları hafifletmeye yönelik bazı tedaviler uygulanabilir.
• Kronik İnflamatuar Demiyelinizan Polinöropati: Gullian Barre Sendromuna benzer şekilde sinir dokularına yapılan saldırılar neticesinde ortaya çıkar. Kollarda ve bacaklarda uyuşma hissi, en büyük belirtileri arasındadır.
• Sedef Hastalığı: Tıbbi adı Psoriasis olan sedef, sık karşılaşılan bir cilt bozukluğudur. Cilt üzerinde pullanma benzeri ve kırmızı lekelerle ortaya çıkar. Vücudun herhangi bir bölgesinde oluşması mümkündür. Ancak ağırlıklı olarak diz ve sırtta görülmektedir.
• Graves Hastalığı: Bu hastalık nedeniyle tiroid hormonu gereğinden fazla üretilir ve neticede hipertiroidizm ortaya çıkar. Aşırı hormon salgısı sebebiyle metabolizma da çok çalışır ve hasta kilo kaybetmeye başlar. Graves Hastalığı; ilaç, radyoaktif iyot ve ameliyatla tedavi edilebilir.
• Hashimoto Tiroiditi: Tiroit bezinde iltihap oluşumuyla ortaya çıkar. Hastalığın oluşumuna vücuttaki antikorların tiroid hücrelerine saldırması neden olur. Endokrin sistem hastalığı olup, kronik lenfosistik tiroidit olarak da isimlendirilir.
• Myastenia Gravis: Sinir uayrının kaslara etkili biçimde iletilememesi nedeniyle ortaya çıkar. İskelet kaslarının hafif, orta ve ileri derecede zayıflamasına neden olur.
• Vaskülit: Bağışıklık sisteminin damarlara saldırması nedeniyle meydana gelir. Bu nedenle vaskülit, damar iltihabı olarak da nitelendirilir. Atardamar ve toplardamarı etkilediği için böbrek ve akciğerler gibi hayati organların hasar görmesine sebep olabilmektedir.

Otoimmün Hastalıklar Nasıl Tedavi Edilir?

Bağışıklık sisteminin, vücudun kendi doku ve organlarına saldırmasıyla ortaya çıkan otoimmün hastalıkları için henüz kesin bir tedavi metodu geliştirilememiştir. Yani hastalıklar tam anlamıyla iyileştirilemezler.

Otoimmün hastalıklar için izlenen tedavinin amacı bağışıklık sisteminin aşırı çalışmasını kontrol altına almaktır. Bu şekilde hastalıkların belirti ve semptomlarının hafifletilmesi hedeflenir. Bağışıklık baskılayıcı ilaçlar sayesinde hastayı rahatlatmak ve hastanın yaşam kalitesini bir miktar artırmak mümkün olur.

Otoimmün Sistem Nasıl Güçlendirilir?

Otoimmün sistem, vücudun kendi hücrelerini yabancı olarak algılayarak saldırganlık göstermesi durumunda ortaya çıkan bir durumdur. Otoimmün hastalıklar, bağışıklık sisteminin yanlış yönlendirilmesi sonucu meydana gelir ve bazı durumlarda kalıcı hasarlara yol açabilir. Bu nedenle, otoimmün sistem nasıl güçlendirilir konusu önemli bir araştırma alanıdır.

Otoimmün hastalıkların tedavisinde, bağışıklık sistemini düzenleyen ilaçlar kullanılmaktadır. Ancak, otoimmün sistemi güçlendirmek için öncelikle sağlıklı bir yaşam tarzı benimsenmelidir. Sağlıklı beslenme, egzersiz, düzenli uyku ve stres yönetimi, bağışıklık sistemi fonksiyonlarını olumlu yönde etkileyen faktörlerdir.

Ayrıca, otoimmün hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde çevresel faktörlerin de rolü vardır. Sigara ve alkol kullanımı, çevre kirliliği ve zararlı kimyasallara maruz kalma, otoimmün hastalıkların gelişmesinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Bu nedenle, çevresel faktörlerin kontrol altında tutulması, otoimmün sistemi güçlendirmede önemli bir rol oynar.

Sonuç olarak, otoimmün sistemi güçlendirmek için sağlıklı bir yaşam tarzı benimsenmeli, çevresel faktörler kontrol altında tutulmalı ve gerektiğinde ilaç tedavisi uygulanmalıdır. Bu yaklaşım, otoimmün hastalıkların tedavisinde önemli bir etki sağlayabilir.