Vitiligo Tedavisi
Vitiligo, cildi etkileyen ve beyaz lekeler oluşmasına sebep olan bir çeşit deri hastalığıdır. Bulaşıcı olmaması ve hayati tehlike göstermemesi sebebiyle bu rahatsızlık yalnızca bireyin görünümünü etkilemektedir.
Söz konusu durum anksiyete, stres ve öfke kontrolünde zorlanma gibi psikolojik durumları beraberinde getirebilmektedir. Tedavisi mümkündür ancak kendini tekrarlayan bir yapıda olduğundan dolayı bireyin tedavi sırasında hassas davranması gerekmektedir.
Vitiligo Nedir?
Ciltte beyaz lekeler oluşturan ve renk kaybına sebep olan Vitiligo, melanin salgılayan hücrelerin ölmesiyle ortaya çıkan bir deri rahatsızlığıdır. Tüm cilt tiplerinde görülmesi mümkündür ancak özellikle koyu ten rengine sahip kimselerde ortaya çıkmaktadır. Derinin rengini kaybetmesi güneş yanığı oluşmasına veya cilt kanserine yakalanma riskinin artmasına neden olabilmektedir.
Melanin salgılayan hücrelerin neden öldüğü ya da zarar gördüğü bilinmemektedir. Bu nedenle vitiligonun ortaya çıkmasındaki ana sebep henüz bulunamamıştır. Fakat bağışıklık sisteminin bu hücrelere zarar vermesi, stres, güneş yanığı ya da genetik faktörler vitiligonun oluşmasında etkili kabul edilir. Ayrıca bu hastalar UV ışınlarının kullanıldığı lambalarla incelenebilir ve derideki hasarın ne durumda olduğu görüntülenebilir.
Vitiligo Belirtileri Nelerdir?
Bir bireyde vitiligo olup olmadığı çoğunlukla belirtilerle ve muayeneyle anlaşılabilmektedir. Kişinin cilt renginin düzensiz bir biçimde kaybolmasıyla başlayan bu durum beraberinde aşağıdaki semptomların da görülmesine neden olur:
- Deride açık renkli lekeler görülmesi
- Saç, kirpik, kaş ve sakalda erken beyazlama
- Ağız ve burun içinde renk kaybı
- Göz renginin değişmesi
- Retinada renk kaybı oluşması
- Lekelerin simetrik veya benzer şekilde görünmesi.
Vitiligonun acil tedavi gerektiren semptomları göz, saç ve ciltte renk kaybı oluşmasıdır. Fakat kesin bit tedavi söz konusu olmadığı için yalnızca cilt tonunun daha fazla değişmemesi sağlanır. Nadir durumlarda cilt rengi yeniden kazandırılabilir ancak tedavi bırakıldığında lekeler yeniden oluşmaktadır.
Vitiligo Nedenleri Nelerdir?
Vitiligo oluşmasındaki asıl neden henüz kanıtlanamamıştır. Temel olarak melatonin salgılayan hücreler zarar gördüğü için bu hücrelerin bulunduğu her yerde renk kaybı yaşanabilmektedir. İki türü olan bu rahatsızlık her yaşta başlayabileceğinden dolayı bireyin kaç yaşında olduğu ayırt edici bir durum değildir. Çoğunlukla 20 yaşından önce başlamaktadır.
Daha nadir şekilde görülen segmental vitiligo, bir veya iki yıl sonra kendiliğinden durur. Bu tür, vücudun yalnızca bir bölümünde leke oluşmasını sağlar. Neden başladığı bilinmediği gibi kendi kendine neden durduğu da bilinmemektedir.
Ayrıca bir veya birkaç bölgede oluşan lokalize vitiligo türü de bulunur. Temel olarak aynı nedenden oluşsa da daha az bölgeyi etkilediğinden dolayı diğer vitiligo türleri gibi zararlı kabul edilmez.
Vitiligo Tedavisi Nasıl Yapılır?
Cilt renklerini yeniden kazandırmak için pek çok tedavi yöntemi vardır. Fakat bazı türlerin ciddi yan etkileri vardır ve tedavi çeşitlerinin tamamında beklenmedik sonuçlar görülebilmektedir. Bu nedenle ilk olarak bronzlaştırıcı ürün kullanımı tavsiye edilmekte, renk değişimi görülmezse aşağıdaki tedavi yöntemleri denenmektedir.
Tedavi sırasında ilaçlar tek başına kullanılsalar da melatonin kaybını engelleyemezler. Fakat kombine olarak kullanılabilen pek çok merhem türü mevcuttur.
- Kortikosteroid krem: Erken aşamalarda oldukça etkili olan bir tedavi yöntemidir. Birkaç ay etki etmese bile sonradan gözle görülür farklar oluşur.
- Kalsinörin inhibitörleri içeren kremler: Çoğunlukla UVB ışınlarıyla birlikte kullanılırlar ve özellikle yüz – boyun bölgesinde uygulanan tedavilerde tercih edilirler.
- Psoralen ve fotokemoterapi: Bu tedavide bitkisel bir madde ve ışık tedavisiyle lekelere renk kazandırılmaya çalışılmaktadır. 6 – 12 ay boyunca uygulanmakta ve sadece ışık terapisine göre daha etkili sonuçlar alınmaktadır.
- Depigmantasyon: Daha nadir şekilde uygulanmaktadır ve kalan rengin kaldırılması yöntemidir.
- Cerrahi müdahale
- Dövme
- Ginkgo biloba bitkisi
Vitiligo İlerlerse Ne Olur?
Vitiligo, melanosit adı verilen hücrelerin kaybına bağlı olarak cildin belirli alanlarında pigmentasyon kaybına neden olan bir cilt hastalığıdır. Bu durum, ciltte beyaz lekeler oluşmasına neden olur.
Vitiligo ilerlediğinde, beyaz lekelerin boyutu ve sayısı artabilir. Bazı durumlarda, tüm vücutta yaygın vitiligo görülebilir. Vitiligo ilerlemesi, cildin pigmentasyon kaybının daha belirgin hale gelmesine neden olabilir.
Vitiligo ilerlemesi, hastalar için psikolojik ve duygusal sıkıntılar oluşturabilir. Vitiligo, özellikle açık tenli kişilerde daha belirgin görülebilir ve estetik açıdan rahatsızlık verebilir. İleri vitiligo durumunda, ciltteki pigmentasyon kaybı daha da belirgin hale gelebilir ve hastaların kendine güveni azalabilir.
Vitiligo ilerlemesi tedavi edilemez, ancak hastalığın belirtilerinin hafifletilmesi için birçok seçenek mevcuttur. Bunlar arasında, Depigmentasyon tedavisi, ışık terapisi, psikolojik destek, kozmetik kamuflaj ve cerrahi seçenekler yer alır.
Bununla birlikte, her hasta farklıdır ve tedavi seçenekleri bireysel olarak belirlenmelidir. Vitiligo ilerlemesi önlenemez, ancak hastaların güneş ışığına maruz kalmaktan kaçınması ve cildin korunması için uygun önlemler alması önerilir.
