Zatürre (Pnömoni) Tedavisi
Bulaşıcı bir hastalık olan pnömoni, halk arasında zatürre adıyla anılmaktadır. Pek çok nedenden kaynaklanabilmekte ve 0 – 4 arasındaki çocuklarda ciddi komplikasyonlara neden olmaktadır. Ayrıca 65 yaş üzerinde de ciddi semptomlar görülmesine neden olabilmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü’nün yaptığı araştırmaya göre dünyada görülme sıklığı %1 – 2’dir. Ayrıca zatürre, dünyadaki tüm ölümlerin %7’lik bir kısmını oluşturmaktadır. Bu bakımdan, kısa sürede tedavi altına alınması için belirtiler başladığı anda bir sağlık kuruluşuna başvurulması oldukça önemlidir.
Zatürre (Pnömoni) Nedir?
Akciğerlerde bulunan hava kesecikleri bazı durumlar nedeniyle enfeksiyonla dolduğunda zatürre oluşur. Bu durum çoğunlukla bulaşıcıdır ve hem kişilerin sosyal çevresine hem de aileye yayılma ihtimali bulunmaktadır. Hastalık daha çok öncesinde kalp ya da akciğer hastalığı atlatmış olan çocuklarda görülmektedir.
Erken doğumla dünyaya gelen bebeklerde ve çocuklarda da görülme ihtimali oldukça yüksektir. Belirtiler griple ve Covid – 19’la benzerlik gösterdiğinden dolayı başlarda ciddiye alınmayan bu hastalık, erken tedavi uygulanmadığından dolayı can kayıplarıyla sonuçlanabilir.
Zatürre, aşısı olan bir hastalık olduğundan dolayı vücutta gerekli antikor oluşumu sağlanabilir. Özellikle aile planlaması yapılan kadınların, KOAH hastalarının, kalp ve böbrek gibi kronik hastalık yaşayanların aşı yaptırılması tavsiye edilmektedir.
Ayrıca küçük çocukların da zatürre aşısı yaptırabilmesi mümkündür. Hastalıktan korunmayı sağlayan diğer yollarsa enfekte bireylerle yakın temasta bulunmamak, kalabalık mekanları tercih etmemek, bazı kimyasalları solumaktan kaçınmak gibi durumlarda dikkatli olmaktır.
Zatürre (Pnömoni) Nedenleri Nelerdir?
Birçok hastada zatürre oluşmasına neden olan asıl mikrop streptococcus pneumoniaedir. Toplum içinde görülen hastaların %50’sinde bu mikrobun gelişmesi dolayısıyla akciğerlerde enfeksiyon görülmektedir.
Ayrıca haemophilus influenza, mycoplasma pneumoniae bakterileri; rhinovirus, coronavirus, influenza, adenovirus virüsleri de zatürreye neden olabilmektedir. Nadiren de olsa zatürrenin nedeni mantar türleri olabilir ve hastalık özellikle bağışıklık sistemi düşük olan kişilerde ortaya çıkar.
Zatürre (Pnömoni) Belirtileri Nelerdir?
Havaların soğumasıyla birlikte zatürre oluşma riski artmaktadır. Belirtiler diğer solunum yolu hastalıklarına benzediği içinse geç kalınan tedaviler kişinin ölümüyle sonuçlanabilmektedir. Ancak yüksek ateşin 3 gün boyunca devam etmesi ve göğüs ağrısı başta olmak üzere görülen aşağıdaki semptomlar sayesinde zatürre tanısı koyulabilmektedir.
- Öksürük
- Baş ve yan ağrıları
- Üşüme ve titreme
- Halsizlik
- Devamlı balgam
- Yorgunluk
- Hızlı nefes almak
- Karın ağrısı ve şişkinlik
- Nefes almakta zorlanmak
- Bulantı ve kusma
- Yaşlılarda bilinç bulanıklığı
- Ateşe bağlı olarak beyazlama, dudaklarda morarma
- Bebeklerde sürekli ağlama
- Balgam renginin sarı – yeşil tonlu olması
Zatürre Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Ciddi bir rahatsızlık olduğundan dolayı zatürrenin en kısa sürede teşhis edilmesi ve tedaviye başlanması gerekir. Bunun için öncelikle semptomlar doktora anlatılmalı ve fizik muayenenin ardından istenen tetkikler yapılmalıdır. Akciğerlerle ilgili bir hastalık olduğundan dolayı çeşitli görüntüleme testleri istenerek zatürre tanısı koyulabilir. Bunun için akciğer filmi, BT, kan testi, idrar ya da balgam kültürü istenebilmektedir.
Zatürre Stresten Olur Mu?
Zatürre, bakteri, virüs ve mantar gibi çeşitli faktörlerin neden olabileceği ciddi bir solunum yolu enfeksiyonudur. Stres bağışıklık sistemini zayıflatarak bireyleri enfeksiyonlara karşı daha duyarlı hale getirirken, stresin tek başına zatürreye neden olması olası değildir.
Zatürre tipik olarak, daha sonra akciğerleri enfekte eden zararlı mikroorganizmaların solunmasından kaynaklanır. Stres, vücudu enfeksiyonlara karşı daha savunmasız hale getirebilen bağışıklık sistemini zayıflatarak pnömoniye katkıda bulunabilir. Zatürre’nin yalnızca stresten kaynaklanmadığını ve çevresel koşullar ve mevcut sağlık koşulları gibi diğer faktörlerin de önemli bir rol oynayabileceğini belirtmek önemlidir.
Stres ayrıca enfeksiyona yol açabilecek davranışların olasılığını artırarak zatürre gelişimine dolaylı olarak katkıda bulunabilir. Örneğin, stres altındaki bireyler, bağışıklık sistemini zayıflatabilecek ve enfeksiyon riskini artırabilecek uygun uyku, beslenme ve hijyen gibi sağlıklı alışkanlıkları ihmal edebilir.
Stres bağışıklık sistemini zayıflatabilir ve zatürreye katkıda bulunabilirken, hastalığın doğrudan bir nedeni değildir. Zatürre, akciğerlerde zararlı mikroorganizmaların varlığını gerektiren karmaşık bir durumdur. Stres yönetimi teknikleri, sağlıklı beslenme, yeterince uyuma ve düzenli olarak el yıkama gibi sağlıklı alışkanlıklar uygulamak zatürreyi önlemenin en etkili yollarıdır.
Zatürre Nasıl Tedavi Edilir?
Hastanın genel durumu ve zatürrenin oluşum nedenine göre birbirinden farklı tedavi yöntemleri uygulanabilir. Solunum yolu sıkıntılarında hastanın yatarak tedavi görmesi tercih edilirken, daha hafif atlatanların ara ara hastaneye gelmesi de istenebilir.
Virüslerin neden olduğu durumlarda bol su tüketilmesi ve semptomları azaltacak ilaçların kullanılması gerekir. Diğer durumlardaysa enfeksiyonu azaltmak için antibiyotik tedavisine başlanabilir ancak kontrolsüz antibiyotik kullanımı hastalığın daha şiddetli bir hale gelmesine neden olabilir.
Ateş, ağrı ve bunaltı gibi semptomların azaltılması için farklı ilaçlardan yardım alınabilir. Gereken durumlarda enjeksiyonla müdahale edilerek daha hızlı sonuçlar alınmak istenebilir. Tedaviden daha olumlu bir yanıt almak içinse tedavi sürecinde sağlıklı beslenmeye dikkat edilmelidir.
