ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz)
ALS, beyin ve omurilikteki kasların hareket etmesini sağlayan hücrelerin hasar görmesi durumudur. Motor nöronlar kaslara uyarı göndermez ve kaslarda güçsüzlük meydana gelir.
ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz) Nedir?
ALS Amyotrofik lateral skleroz olarak bilinen bir hastalıktır. Beyin ve omurilikteki kasların hareketi sinir hücreleri tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu hücreler hasar gördüğü zaman kaslar hareket edemez ve kaslarda güçsüzlük meydana gelir. ALS henüz tedavisi olmayan bir hastalık olduğu için ilerleyicidir. Hastalar ilk olarak kol ve bacaklarını, sonrasında ise tüm vücudunu hareket ettirme konusunda zorluk yaşarlar.
ALS hastaları, belirtiler ağırlaşmaya başladıkça konuşma, yutma ve nefes alma gibi eylemlerde de zorlanırlar. ALS bulaşıcı değildir ve genetik nedenlerden kaynaklandığı düşünülmektedir fakat temel nedeni bilinmez.
ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz) Nedenleri Nelerdir?
ALS hastalarının %5 ile % 10’unda genetik faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Diğer hastalarda ise ALS’nin nedenleri tam olarak tespit edilemez. Her yaşta görülebilen bir hastalık olmakla beraber genelde 40-60 yaş arasında ortaya çıkar.
ALS’nin nedenleri günümüzde hala araştırılmaktadır. Yapılan araştırmalara göre sigara içenlerde içmeyenlere göre daha fazla ALS hastalığı ile karşılaşılır. Yüksek fiziksel aktivitelerin ve kimyasal kullanımının da ALS hastalığı üzerinde etkili olduğu bilinir.
ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz) Belirtileri
ALS hastalığının belirtileri her hastaya göre değişir. Genelde erken dönemde kol ve bacaklarda başlayan ALS ilk olarak kaslarda kramp, sertlik ve seğirmeler ile kendini gösterir. Kaslarda güçsüzlük oluşunca hastalarda konuşma ve yürüme gibi aktivitelerde de kısıtlanmalar gözlemlenebilir. ALS hastalarında ilerleyen dönemlerde kas güçsüzlüğü ve kas erimesi görülmektedir.
ALS kişilerde hafıza ile ilgili herhangi bir belirti göstermez. Kaslarda güçsüzlük ilerlemeye başladıkça hastalar kalem tutma, bardak kaldırma, çatal kaşık kullanma ve anahtar çevirme gibi oldukça gündelik konularda da zorluk yaşamaya başlarlar. ALS hastalığı eğer bacaklarda başlarsa ilk olarak yürüme zorluğu sonrasında da ayakta takılmaya sebep olur.
Hastalık son evreye gelene kadar kişiler gündelik hayatlarını devam ettirebilir. Fakat son evrede kaslar çok yorgun olduğundan ve kas erimesi ilerlediğinden yürüme, konuşma, el-kol kullanma fonksiyonları son derece kısıtlanır. ALS hastalığının son evresinde hastalar genelde yatağa bağımlı olurlar.
ALS Tedavisi Nasıldır?
ALS tedavisi için çalışmalar devam etse de henüz günümüzde bir tedavisi bulunamamıştır. Fakat son dönemlerde ALS ile ilgili tedavi araştırmaları, umut verici yönde ilerlemektedir. Günümüzde üretilen bazı ilaçlar, ALS hastalarının ömrünü uzatmak ve solunum desteğine ihtiyaç duyma süresi uzamaktadır.
ALS hastalığında hastanın yaşam kalitesini artırmak en önemli konu sayılabilir. İlaçlar, beslenme desteği, fizik tedavi ve rehabilitasyon, uyum tedavisi ve konuşma terapisi ile hastaların yaşam kalitesini korumak amaçlanır.
