Anal Fissür (Makat Çatlağı)
İnsan vücudunda anüs bölgesi, yapısı ve bulundurduğu çok sayıda sinir ucu nedeniyle oldukça hassas bir yapıya sahiptir. Uzun süren kabızlık veya ishal durumlarında bu bölgede yırtılmalar meydana gelebilir. Bu şekilde de makat çatlağı meydana gelir. Diğer adı anal fissür olan makat çatlağı yanma veya kanama gibi rahatsızlıklara olanak sağlar.
Anal Fissür (Makat Çatlağı) Nedir?
Makat bölgesinde en sık görülen sorunların başında gelmektedir. Dışkılama esnasında yırtılma veya küçük bir cam parçası tarzında ağrı veya acıya benzer küçük kanamalar şeklinde gerçekleşebilir. Makat bölgesinde oluşan çatlaklar basit görünümlü gelebilir. Fakat yine de çok şiddetli ağrılara neden olabilirler.
Kabızlık sebebiyle anal fissür oluşan kişiler, yırtılmanın verdiği ağrıyı azaltmak amacı ile makat kaslarını sürekli olarak kasılı tutma ihtiyacı hissetmektedir. Bazı hastalarda ise makatta bulunan çatlaklar anal kanal içerisine daha geniş bir alana yayılmış olabilir.
Anal Fissür (Makat Çatlağı) Belirtileri Nelerdir?
Makat çatlağı yaşayan kişilerde görülen belirtiler genellikle aynı olmaktadır. Fakat burada çatlağın boyutu çok önemlidir. Çatlağın boyutuna göre hissedilen belirtilerin şiddeti değişir. Anal fissür hastalığında en yaygın belirtiler şunlardır;
- Dışkılama esnasında yırtılma veya cam parçası çıkarma hissi.
- Makat bölgesinde şişlik ve ağrı.
- Kanama veya hafif kan sızıntısına bağlı iç çamaşırında görülen lekeler.
- Dışkılama güçlüğü.
- Yırtılma bölgesinde kaşıntı ve tahriş görülmesi belirtilerinden olmaktadır.
Fakat hemoroit, makat apsesi ve siğilleri, makat sarkması, makat kanseri gibi hastalıklar da anal fissür gibi belirtiler göstermektedir. Bu nedenle bu hastalıkların birbirine karıştırılması kolaydır. Bu belirtilerin görülmesi durumunda mutlaka bir hekime başvurmak ve gerekli teşhisin konulması gerekir.
Anal Fissür (Makat Çatlağı) Nedenleri Nelerdir?
Makat çatlakları uzun süren kabızlık, ishal, Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi hastalıklar sonucunda da görülebilir. Ayrıca doğum sonrası kadınlarda anal fissür görülebilir. Bunun dışında hastaların pek çoğunda çatlağın oluşumundan önce belli bir süre dışkılama sorunu devam eder. Dışkının çok sert yapıda olması çatlağın oluşmasına oldukça önemli bir neden sayılır.
Tuvalet ihtiyacının olmasına rağmen bunu sürekli ertelemek, dışkının kalın bağırsak içerisinde uzun süre kalması, sertleşmesine neden olmaktadır. Kişilerin günlük olarak yeteri kadar sıvı almaması ve lifli gıdalara yeteri kadar yer vermemesi de makat çatlağı oluşturabilir.
Bunların dışında tanı ve tedavi amacı ile uygulanan işlemler sırasında rektal termometrelerin yerleştirilmesi, kolonoskopi uygulaması, lavman yapılması gibi durumlar sonucunda maktal ve rektum bölgelerinde travmalar oluşabilmektedir. Bu işlemler sırasında veya sonrasında çatlağı önlemek için krem veya pomadların kullanımı önerilebilir.
Anal Fissür (Makat Çatlağı) Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Anal fissür tedavisinde bazı morfolojik özellikler dikkate alınmakta ve bazı basit ölçümleri karıştırarak karar verilmektedir. Altta yatma olasılığı olan kronik kabızlık, iltihabi bağırsak hastalıkları, kadınlarda görülen rektosel gibi önemli hastalıklar açısından değerlendirilmektedir. Bununla beraber kalın bağırsakta bir sorun olup olmadığına yönelik tespitler de teşhis sürecinde yapılmaktadır.
Tedavi için bitkisel veya nitratlı kremler, botoks uygulamaları, cerrahi tedaviler uygulanabilir. Bu tedaviler anal fissürün akut veya kronik olmasına göre değişmektedir. Tedavi sonrasında gerekirse yeniden bağırsak eğitimi uygulamaları ile dışkılama fizyolojisi düzenlenebilir.