Sosyal anksiyete (kaygı) bozukluğu (sosyal fobi), bireyin çevresi tarafından yargılanma, toplumsal ortamda mahcup ya da rezil olma endişesiyle sürekli olarak kaygı ve korku yaşamasıdır. Bu kaygı ve korku bir süre sonra kişinin hayatının büyük bölümünü kısıtlar.
Sosyal fobisi olan kişi neler hisseder?
Bu kişiler başka insanların yanında yapmaları gereken eylemleri gerçekleştirmekte zorlanır ve diğer insanlarla etkileşime girmekten çekinir. Böyle durumlardan olabildiğince kaçmaya çalışırlar. Sosyal fobisi olan bireyler, öyle olmadığı halde tüm insanların onu incelediğini veya eleştirdiğini düşünür. Kişi öğrenci ise sınıfa girmekten ve söz hakkı almaktan kaçınır. Eğer toplum içinde konuşma yapması gerekiyorsa yüzü kızarır, sesi kısılır, elleri titrer, düşüncede blokaj, hatta konuşmanın durması gibi durumlar dahi yaşayabilir. Bunların sonucu olarak kişi giderek kendini toplumdan soyutlar, hayatınının büyük bölümü kısıtlanmaya başlar. Ve hatta çalışma hayatında problemler yaşar.
Sosyal fobi belirtileri nelerdir?
Sosyal fobinin DSM-IV TR tanı kriterleri erişkin ve çocuklar için şöyle:
- Kişi, tanımadığı insanlarla karşılaştığında ya da başkalarının gözünün üzerinde olabileceği herhangi bir eylem gerçekleştirdiğinde belirgin ve sürekli bir korku duyar. Küçük duruma düşeceği ya da utanç duyacağı bir biçimde davranmaktan endişelenir ve anksiyete belirtileri gösterir. Çocuklarda, tanıdık kişilerle yaşına uygun toplumsal ilişkilere girebilme becerisi olmalı ve anksiyete, sadece erişkinlerle olan etkileşimlerinde değil, yaşıtlarıyla karşılaştığı ortamlarda da ortaya çıkmalıdır.
- Korkulan sosyal durumla karşılaşma hemen her zaman anksiyete yaratır. Bu anksiyete duruma bağlı olarak panik atağa dönüşebilir. Çocuklarda anksiyete, ağlama, huysuzluk, donakalma ya da yabancı insanların bulunduğu toplumsal durumlardan uzak durma olarak görülebilir.
- Kişi, korkusunun aşırı ya da anlamsız olduğunun farkındadır. Çocuklarda ise bu özellik olmayabilir.
- Korkulan sosyal ortamlardan veya performans gerektiren durumlardan kaçınılır ya da bu durumlara aşırı anksiyete ile katlanılır.
- Bu durum kişinin günlük, mesleki hayatını, sosyal aktivitelerini ve ilişkilerini etkiler ya da fobiyle ilgili yoğun sıkıntıları vardır.
Sosyal fobiyi oluşturan etmenler nelerdir?
Sosyal fobide diğer kaygı bozukluklarıyla benzer sebepler görmekteyiz. Herhangi bir tehlike algısı varmış gibi hissedildiğinde otonom sinir sisteminde uyarılmayla birlikte birtakım semptomlar kendini göstermektedir. Kişi bunları yaşamamak için bu belirtilerin ortaya çıktığı ortamlardan kaçınmaktadır. K
işinin bilişsel çarpıtmaları, yani bireyin deneyimlerini yorumlarken ve karar alırken sistematik bir şekilde mantığa aykırı bir düşünce yapısını takip etmesi sosyal fobiyi ortaya çıkarmaktadır. Bunun yanı sıra ebeveynlerden birinde bu rahatsızlığın olması çocuklarda da görülme olasılığını artırır. Özellikle ebeveynin aşırı koruyucu ve eleştirel tutumu, çocuğun her hareketinin kontrol edilerek özgür bırakılmaması ve tedirgin davranışlar, iyi niyetle yapılsa da çocukta olumsuz etkilere sebep olabilir.
Sosyal fobi nasıl tedavi edilir?
Tedavisi hastanın durumuna göre bazen tek başına psikoterapi bazen de ilaçla birlikte psikoterapidir. Sosyal fobide sık kullanılan terapi şekli bilişsel ve davranışsal terapidir. Bu terapide bireyin bilişsel çarpıtmalar ve kaygı duyduğu durumlar üstünde çalışılır. Seans içinde maruziyet terapileri de sosyal fobi için uygulanabilecek yöntemlerdir.
Uzm. Psk. Ege Ece BİRSEL
Egepol Hastanesi, İzmir’de tercih edilen, güvenilir ve saygın sağlık kurumlarındandır. Profesyonel kadrosu ve modern medikal ekipmanlarıyla hastalarına güvenilir tedavi seçenekleri sunar. Hasta bakımı ve takibinde de ön plana çıkan Egepol hastanesi, hasta odaklı yaklaşımı ve etik değerlere bağlılığı ile de tanınmaktadır. Sağlık sorunlarınıza çözüm bulmak ve uzman bir bakım almak için Egepol Hastanesi her zaman yanınızda. Size en iyi sağlık hizmetini sunmak için buradayız.