Bağımlılık, kişinin bir şeyin kendisine zarar verdiğini bilmesine rağmen onu kullanmaya devam etmesidir. Bağımlılık, alışkanlıktan çok daha farklı bir davranıştır. Kişinin ruhuna, bedenine, sosyal ilişkilerine ve psikolojisine zarar verir. Bağımlılığı sigara, alkol, kumar, internet, madde, yeme, alışveriş ve bunun gibi pek çok farklı şekilde görmek mümkündür. Fakat biz bağımlılıkları iki farklı boyutta inceleyebiliriz: Fiziksel ve psikolojik yani ruhsal anlamda bağımlılık.
Fiziksel bağımlılık nedir?
Fiziksel bağımlılık, kişinin alkol veya sigara gibi maddelerin kullanımını alışkanlık haline getirmesi, ilerleyen süreçte vücudun adaptasyon geliştirerek bu maddeyi tekrar almak için fiziksel bir istek duymasıdır. Bu durum zamanla şiddetini artırır ve patolojik boyut kazanır.
Psikolojik bağımlılık nedir?
Psikolojik bağımlılıkta ise kişi, fizyolojik bir şey hissetmediği halde bir maddeye ya da duruma karşı bağlı ve bağımlı olduğunu hisseder ve onsuz yapamayacağını düşünür. Bu düşünceyle kişi bağımlı olduğunu hisseder. Kişi kendini bağımlı hissettikçe zaman içinde problemli davranışlar ortaya çıkar.
Belirtileri nelerdir?
Bağımlılık, DSM-IV tanı kriterinde olan bazı belirtilere göre değerlendirilmektedir. Bu belirtileri şöyle sıralayabiliriz:
- Kullanılan maddeye karşı tolerans geliştirmek. Kişinin kullandığı maddenin dozunu, aynı dozun tatmin etmemesi yüzünden giderek artırmasıdır.
Yoksunluk geliştirmek. Bu durum kişinin bağımlılık geliştirdiği maddeye ulaşamadığında bedeninde ortaya çıkan fizyolojik belirtilerdir. Terleme, ağız kuruluğu, titreme, ajitasyon ve yoğun kaygı durumu yoksunluğun fizyolojik belirtileridir. - Maddeyi bırakmak istenildiği halde bırakamamak. Tekrar tekrar deneyip bırakamamak ve sürekli ertelemek.
- Kullanımdan dolayı sosyal, mesleki alan ile aileyle ilişkilerde bir takım uyumsuzluk ve zorlanmaların yaşanması. Ve bu zorlanmalara rağmen madde kullanmaya devam edilmesi, durumun sonlandırılamaması.
Bu durumlar bağımlılığa işaret etmektedir. Bağımlılıkta aslında, semptomlardan daha çok öğrenilmiş çaresizlik ve işlevsiz inançlar vardır. Kişinin bağımlı olduğu şeye yüklediği işlevsiz ve gerçek olmayan inançları ile kendisine karşı güvensiz tavırları vardır. Çoğu zaman bırakmaya karşı yetersizlik gösterirler ve sorunlara karşı bağımlılıklarını bir kaçış olarak görürler.
Nasıl tedavi edilir?
Bağımlılık ciddi ve kişilerin hayatını her alanda derinden etkileyen bir durumdur. Bir uzmana başvurularak destek alınması çok önemlidir. Yakınlarının kişiyi tedaviye gitmesi için motive etmesi ve desteklemesi gerekmektedir. Tedavisi ise hem fizyolojik hem de psikolojik olmalıdır.
Öncelikle bir uzman kontrolünden geçtikten sonra gerekli psikofarmolojik tedavilere başlanmalıdır. Sonrasında ise en önemli kısım olan tedavi sürecinde yardım ve destek almaktır. Psikolojik destekte öncelikle kişiyi, kendi motivasyonunun yüksek olduğuna inandırmak ve başarabileceğini göstermek gerekir. Ayrıca kişinin kendisini yetersiz gördüğü konuların ve işlevsiz inançlarının üstünde durulmalıdır.
Uzm. Psk. Ege Ece BİRSEL
Egepol Hastanesi, İzmir’de tercih edilen, güvenilir ve saygın sağlık kurumlarındandır. Profesyonel kadrosu ve modern medikal ekipmanlarıyla hastalarına güvenilir tedavi seçenekleri sunar. Hasta bakımı ve takibinde de ön plana çıkan Egepol hastanesi, hasta odaklı yaklaşımı ve etik değerlere bağlılığı ile de tanınmaktadır. Sağlık sorunlarınıza çözüm bulmak ve uzman bir bakım almak için Egepol Hastanesi her zaman yanınızda. Size en iyi sağlık hizmetini sunmak için buradayız.